Evlat edinen ve koruyucu ailelerin bebek ve küçük çocuklarıyla ilgili eğitim ihtiyaçları

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152375

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Bağlanma, Erken müdahale, Aile eğitimi, Evlat edinen Aile, Koruyucu aile, Çocukluk anlayışı

Özet

Bu çalışmada evlat edinen ve koruyucu ailelerin özellikle erken müdahale uygulamalarında bebek ve küçük çocuklarıyla ilgili eğitim ihtiyaçlarını ve taleplerini belirlemek amaçlanmıştır. Nitel bir durum çalışması olan araştırmanın katılımcılarını, Ankara ilinde ikamet eden evlat edinen ve koruyucu aile olan 11 kişi (2’si çift, 2 baba, 9 anne) oluşturmaktadır. Katılımcılar uygun örnekleme tekniğinden yararlanılarak Ankara Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü aracılığıyla belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Odak grup görüşmeleriyle elde edilen veriler, “Bebekliğe bakış, Bebekle ebeveyn arasındaki ilişkiye bakış, Bebeklik dönemiyle ilgili merak edilenler, Yeterlikler, yetersizlikler ve güçlükler, Bebeklik dönemiyle ilgili bilgilerin öğrenildiği kanallar, Verilecek eğitimin içeriğiyle ilgili öneriler” kategorileri altında toplanmıştır. Araştırma Ankara Kalkınma Ajansı tarafından desteklenmiş; Gazi Üniversitesi’nin yürütücülüğü, Ankara Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nün ortaklığı ile gerçekleşen Güvenli Bebekler Güvenli Yarınlar projesi kapsamında yapılmıştır.

Referanslar

Abukan, B. (2020). Çocukluk çağı travmalarının koruyucu aile içinde sağaltımı üzerine bir değerlendirme. Journal of Society & Social Work, 31(1), 241-260.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB), (2017). “Türkiye’de çocuklara yönelik koruyucu ve önleyici politikaları değerlendirme çalıştayı raporu”, 27 Temmuz 2017 Crowne Plaza, Ankara.

Ainsworth, M. D. S., Blehar, M., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment. A psychological study of the strange situation. Classic edition. New York and London: Routledge.

Altınoğlu-Dikmeer, İ., Erol, N., & Gençöz, T. (2014). Evlat edinilmiş ve biyolojik ebeveyniyle yaşayan çocukların davranışsal ve duygusal sorunları ve bağlanma düzeyleri ile anne babalarının çocuk yetiştirme stillerinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 25(4), 234-243.

Avcı, N. (2019). Çocuk Katılımı ders notları, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Doktora Programı, Çocukluk Anlayışı ve Çocuk Katılımı: Tüm Çocuklara Hizmet Etme, Ankara.

Avcı, N., & Pekince, P. (2018). Çocukların çocukluğa bakış açıları. Eğitim ve Bilim, 43(196), 1-25.

Avcı, N., Kara, C., Ayhan, S., Güngör, N. & Kayacık, K. (2014), Investigation of prospective teachers' understanding of childhood. Erpa Congress, 6-8 June 2014, İstanbul. Procedia - Social and Behavioral Sciences.

Avcı, Ü. E. (2019). Evlat edinen, koruyucu annelik yapan ve biyolojik anne olan kadınların annelik ile ilgili görüşlerinin incelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.

Balasar, G. (2019). Yetişkinlerin çocukluğa bakışı: Ankara ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

Batman, D. (2018). Gebe kadınların gebelikleriyle ilgili araştırdığı konular ve bilgi kaynakları: nitel bir çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 63-69.

Baysal, A.E. (2017). Koruyucu aile uygulamaları ve sonuçları: İstanbul örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.

Berk, L. E. (2013). Bebekler ve çocuklar. (N. Işıkoğlu Erdoğan, çev.). Ankara: Nobel.

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi, (2009). Çocuk haklarına dair sözleşme genel yorum no: 12 çocuğun dinlenilme hakkı. Elli Birinci Oturum, Cenevre.

Bowlby, J. (2012a). Bağlanma. (T. V. Soylu, çev.). İstanbul: Pinhan.

Bowlby, J. (2012b). Güvenli bir dayanak: Ebeveyn-çocuk bağlanması ve sağlıklı insan gelişimi (S. Güneri, çev.). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü.

Boyd Webb, N. (2017). Çocuklarla sosyal hizmet uygulaması. (E. Erbay, çev. ed.). Ankara: Nika.

Chakawa, A., Frye, W., Travis, J., & Brestan-Knight, E. (2020). Parent-child interaction therapy: Tailoring treatment to meet the sociocultural needs of an adoptive foster child and family. Journal of Family Social Work, 23(1), 53-70.

Chanmugam, A., Madden, E. E., Hanna, M. D., Cody, P. A., Ayers-Lopez, S. J., McRoy, R. G., & Ledesma, K. J. (2017). Agency-related barriers experienced by families seeking to adopt from foster care. Adoption Quarterly, 20(1), 25-43.

Chlup, D. T., & Collins, T. E. (2010). Breaking the ice: using ice-breakers and re-energizers with adult learners. Adult Learning, 21(3-4), 34-39.

Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. (A. Aypay, çev. ed.). Ankara: Anı.

Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni, nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, çev.). Ankara: Eğiten Kitap.

Daniel, E. (2011). Gentle iron will: Foster parents' perspectives. Children and Youth Services Review, 33(6), 910-917.

Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.

Dichtelmiller, M., Meisels, S. J., Plunkett, J. W., Bozytnski, M. E. A., Claflin, C., & Mangelsdorf, S. C. (1992). The relationship of parental knowledge to the development of extremely low birth weight infants. Journal of Early Intervention, 16(3), 210-220.

Emre-Bolatbaş, D. & Yıldız-Bıçakçı, M. (2018). Çocuk gelişimini değerlendirmede biçimsel olmayan yöntemler (Standardize olmayan yöntemler). (P. Bayhan, Ed.), Gelişimsel Değerlendirme içinde (s. 103-135). Ankara: Hedef.

Erdugan, S. (2019). Koruyucu aile modelinde aile yaşam deneyimleri: Aile sistemleri teorisi temelinde niteliksel bir araştırma, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Erkan, S. (2013). Aile ve aile eğitimi ile ilgili temel kavramlar. F. Temel (Ed.), Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılımı çalışmaları içinde (s. 3-21). Ankara: Anı.

Ertem, I. O., Atay, G., Dogan, D. G., Bayhan, A., Bingoler, B. E., Gok, C. G., ... & Isikli, S. (2007). Mothers' knowledge of young child development in a developing country. Child: care, health and development, 33(6), 728-737.

Geiger, J. M., Hayes, M. J., & Lietz, C. A. (2013). Should I stay or should I go? A mixed methods study examining the factors influencing foster parents' decisions to continue or discontinue providing foster care. Children and Youth Services Review, 35(9), 1356-1365.

Geiger, J. M., Piel, M. H., Lietz, C. A., & Julien-Chinn, F. J. (2016). Empathy as an essential foundation to successful foster parenting. Journal of Child and Family Studies, 25(12), 3771-3779.

Gelkopf, M., & Jabotaro, S. E. (2013). Parenting style, competence, social network and attachment in mothers with mental illness. Child & Family Social Work, 18(4), 496-503.

Glascoe, F. P., & Dworkin, P. H. (1995). The role of parents in the detection of developmental and behavioral problems. Pediatrics, 95(6), 829-836.

Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy & P. Yalçınoğulu, çev.). Ankara: Anı.

Goodnow, J. J. (1988). Parents' ideas, actions, and feelings: Models and methods from developmental and social psychology. Child development, 286-320.

Gopnik, A. (2015). Filozof bebek (O. Tuncay, çev.). İstanbul: Gün.

Gökce, H. (2017). Bir sosyal politika olarak evlât edindirmenin toplumsal direnç kaynakları. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 1(1), 19-38.

Greenspan, S. I. & Lewis, N. B. (2006). Bebeklerde ve çocuklarda sağlıklı ruhsal gelişim. (İ. Ersevim, çev.). İstanbul: Özgür.

Hacıhasanoğlu-Aşılar, R., & Bekar, P. (2018). 0-24 aylık çocuğu olan annelerin çocuk bakımına ilişkin bilgi, geleneksel inanç ve uygulamaları. Güncel Pediatri, 16(2), 1.

Haring, U., Sorin, R., & Caltabiano, N. J. (2019). Reflecting on childhood and child agency in history. Palgrave Communications, 5(1), 1-9.

Hayes, M. J., Geiger, J. M., & Lietz, C. A. (2015). Navigating a complicated system of care: Foster parent satisfaction with behavioral and medical health services. Child and Adolescent Social Work Journal, 32(6), 493-505.

İstikbal, E. N. (2020). Anne çocuk ilişkilerinin nesiller arası aktarımının annelerin anlatıları üzerinden niteliksel yöntemle araştırılması. (Yüksek Lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

James, A. (2010). Interdisciplinarity-for better or worse. Children's Geographies, 8(2), 215-216.

James, A. L. (2010). Competition or integration? The next step in childhood studies?. Childhood, 17(4), 485-499.

Jenks, C. (2005). Childhood (2nd ed.). London: Routledge.

Johnson, B. & Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları. Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. (S. B. Demir, çev. ed.). Ankara: Eğiten Kitap.

Joussemet, M., Landry, R., & Koestner, R. (2008). A self-determination theory perspective on parenting. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 194.

Julien-Chinn, F. J., Cotter, K. L., Piel, M. H., Geiger, J. M., & Lietz, C. A. (2017). Examining risk, strengths, and functioning of foster families: Implications for strengths-based practice. Journal of Family Social Work, 20(4), 306-321.

Kahraman, S., Kabalcıoğlu, F., & Ersin, F. (2016). Şanlıurfa’daki gebelerin bebek bakımına ilişkin bilgi düzeyleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 36, 79-97.

Karaaslan, T. (2016). Gelişimin değerlendirilmesi, izlenmesi ve desteklenmesinde klinik ve iletişim beceri eğitimi neden gereklidir?. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 4(2), 17-31.

Karataş, K. (2007). Türkiye’de çocuk koruma sistemi ve koruyucu aile uygulamaları üzerine bir değerlendirme. Toplum ve sosyal Hizmet, 18(2), 7-20.

Kilanowski, J. F. (2012). Breaking the Ice: A Pre-intervention Strategy to Engage Research Participants. J Pediatr Health Care. 26(3), 209-212.

Kunt-Bulut, M. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin çocukluk anlayışı. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.

Kunt-Bulut, M., & Avcı, N. (2016). Çocukluk: Sanal ortamlarda çocukluğa bakış. Kastamonu Education Journal, 24(5), 23-35.

LaBrenz, C. A., Fong, R., Brown, K., & Findley, E. (2020). Adoptive Families’ Views about Effective Services Prior to Residential Treatment Center Placement. Adoption Quarterly, 23(3), 219-241.

Lietz, C. A., & Strength, M. (2011). Stories of successful reunification: A narrative study of family resilience in child welfare. Families in society, 92(2), 203-210.

MacGregor, T. E., Rodger, S., Cummings, A. L., & Leschied, A. W. (2006). The needs of foster parents: A qualitative study of motivation, support, and retention. Qualitative social work, 5(3), 351-368.

Mallette, J. K., Almond, L., & Leonard, H. (2020). Fostering healthy families: An exploration of the informal and formal support needs of foster caregivers. Children and Youth Services Review, 110, 104760.

Martin, B., Kelly, M. M., & Towner-Thyrum, E. (1999). Adoptive family adjustment and its relation to perceived family environment. Adoption Quarterly, 3(1), 49-60.

Masterson, J. (2013). Bağlanma kuramı ve nörobiyolojik kendilik gelişimi açısından kişilik bozuklukları: klinik bir bütünleştirme. F., Özakkaş, T., & Çorak, A. (Eds.). İstanbul: Litera.

Merriam, S. (2015). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, çev. ed.). Ankara: Nobel.

Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Akgül ve A. Ersoy, çev.). Ankara: Pegem Akademi.

Miller, S. A. (1988) Parents’ beliefs about children’s cognitive development. Child Development, 59, 259-285.

Miller-Ott, A. E. (2017). Developing and maintaining foster family identity through foster parents’ identity work. Journal of Family Communication, 17(3), 208-222.

Montigny, F. & Lacharite,C. (2004). Fathers’ perceptions of the ımmediate postpartal period. Journal Of Obstetric Gynecologic And Neonatal Nursing. 33(3), 328-339.

Neuman, W. L. (2010). Toplumsal araştırma yöntemleri. Nitel ve nicel yaklaşımlar. (S. Özge, çev.). İstanbul: Yayınodası.

Nowak”Fabrykowski, K., Helinski, M., & Buchstein, F. (2009). Reflection of foster parents on caring for foster and adopted children and their suggestions to teachers. Early Child Development and Care, 179(7), 879-887.

Özbesler, C. (2009), Koruyucu aile hizmetlerinde değerlendirme süreci. Aile ve Toplum, 4(16), 86-94.

Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, çev. ed.). Ankara: Pegem Akademi.

Pekince, P., & Avci, N. (2018). Children’s Perspective on the Right of Self-determination. International Electronic Journal of Elementary Education, 10(4), 431-439.

Perry, B. & Szalavitz, M. (2017). Köpek gibi büyütülmüş çocuk. (E. Söğüt, çev.). İstanbul: Okuyanus.

Pınar, G., Doğan, N., Algier, L., Kaya, N., & Çakmak, F. (2009). Annelerin doğum sonu konforunu etkileyen faktörler. Dicle Tıp Dergisi, 36(3), 184-190.

Piel, M. H., Geiger, J. M., Julien”Chinn, F. J., & Lietz, C. A. (2017). An ecological systems approach to understanding social support in foster family resilience. Child & Family Social Work, 22(2), 1034-1043.

Prout, A. (2011). Taking a step away from modernity: Reconsidering the new sociology of childhood. Global studies of childhood, 1(1), 4-14.

Ross, L., Holliman, D., & Dixon, D. R. (2003). Resiliency in family caregivers: Implications for social work practice. Journal of Gerontological Social Work, 40(3), 81-96.

Ryan, K. W. (2012). The new wave of childhood studies: Breaking the grip of bio-social dualism?. Childhood, 19(4), 439-452.

Santrock, J. W. (2015). Yaşam boyu gelişim: Gelişim psikolojisi (G. Yüksel, çev.). Ankara: Nobel.

Sari, T. (2014). Öznelik Kapasitesi Bağlamında Biyolojik Annelik: Üremeye Yardımcı Teknolojileri Kullanan Kadınların Deneyimleri. (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.

Shklarski, L. (2019). Foster parent skills and dilemmas: A qualitative study. Child Welfare, 97(2), 41-62.

Sinclair, I., Gibbs, I., & Wilson, K. (2004). Foster Carers: Why they stay and why they leave. Jessica Kingsley Publishers.

Smyke, A. T., Zeanah, C. H., Fox, N. A., & Nelson, C. A. (2009). A new model of foster care for young children: the Bucharest early intervention project. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 18(3), 721-734.

Sorin, R. (2005) Changing Images of Childhood- Reconceptualising Early Childhood Practice. International Journal of Transitions in Childhood, 1, 12-21.

Şahinöz, A. & Bütün-Ayhan, A. (2020). Annelerin Bebeklik Döneminde Gelişime İlişkin Bilgi ve Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 14(3), 249-257.

Tan, M. (1989). Çağlar Boyu Çocukluk. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 71-88.

Tezel, Z., Demirel, B., & Şahin Kaya, Z. (2018). Ailelerin Koruyucu Aile Olmaya Karar Vermelerinde Etkili Olan Etmenler ile Koruyucu Aile Olmanın Anlam ve Önemi. Muğla Sıtkı Koçman University Journal of Social Sciences, 43.

Trawick-Swith, J. (2013). Erken çocukluk döneminde gelişim: Çok kültürlü bir bakış açısı. Ankara: Nobel.

Van Den Dries, L., Juffer, F., Van Ijzendoorn, M. H., & Bakermans-Kranenburg, M. J. (2010). Infants' physical and cognitive development after international adoption from foster care or institutions in China. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 31(2), 144-150.

Van der Kolk, B. A. (2020). Beden kayıt tutar. Travmanın iyileşmesinde beyin, zihin, beden. (C. Maral, çev.). Ankara: Nobel Yaşam.

Wright, L. E. (2001). Toolbox No. 1: Using Visitation To Support Permanency. Toolboxes for Permanency. Child Welfare League of America. Washington DC.

Yıldırımalp, S., & Hız, Ö. (2020). Koruyucu ailelerin sorunları Denizli ili örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 185-202.

Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları. (İ. Günbayı, çev.). Ankara: Nobel.

Yayınlanmış

2021-10-15

Nasıl Atıf Yapılır

Avcı, N., Somer Ölmez, B., Kunt, M., & Pekince, P. (2021). Evlat edinen ve koruyucu ailelerin bebek ve küçük çocuklarıyla ilgili eğitim ihtiyaçları. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 410–444. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152375