Okul öncesi dönem çocuklarının kaygı durumlarının ebeveyn duygu sosyalleştirme davranışları açısından incelenmesi

https://doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202481536

Yazarlar

Özet

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının kaygı durumlarının ebeveynlerin duygu sosyalleştirme davranışları ile ilişkisinin incelenmesidir. Çalışma grubu 3-6 yaş döneminde çocuğu olan 191 anneden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Yeniden Düzenlenen Okul Öncesi Kaygı Ölçeği ve Çocukların Olumsuz Duyguları ile Başa Çıkma Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar T testi, ANOVA, Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analiz yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre okul öncesi dönemdeki çocukların kaygı puanları çocukların cinsiyeti ve okul öncesi eğitimi alma durumuna göre anlamlı farklılık göstermiştir. Kaygı ölçeği puanları ile çocukların olumsuz duyguları ile başa çıkma ölçeği puanları arasında sosyal kaygı, genel kaygı, belirgin korku ve toplam kaygı alt boyutları ile ebeveynde sıkıntı, cezalandırıcı tepki ve küçümseyici tepki alt boyutları arasında pozitif yönde ilişki elde edilmiştir. Ayrılık kaygısı ile ebeveynde sıkıntı, cezalandırıcı tepki, küçümseyici tepki, duyguya odaklı tepki ve probleme odaklı tepki alt boyutları arasında pozitif yönde ilişki elde edilmiştir.

Referanslar

Akgün, E. ve Yeşilyaprak, B. (2010). Çocuk anababa ilişki ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24), 44-53.

Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabından (Çev.) E. Köroğlu. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.

Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2003). Çocukların kaygı düzeyleri ile annelerinin kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 28(128).

Altan-Aytun, Ö., Yagmurlu, B. & Yavuz, H. M. (2012). Turkish mothers’ coping with children’s negative emotions: A brief report. Journal of Child and Family Studies, 22(3), 437-443

Aral, N. ve Başar, F. (1998). Çocukların kaygı düzeylerinin yaş, cinsiyet, sosyoekonomik düzey ve ailenin parçalanma durumuna göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 22(110).

Bener, A., Ghuloum, S., & Dafeeah, E. E. (2011). Prevalence of common phobias and their socio-demographic correlates in children and adolescents in a traditional developing society. African Journal of Psychiatry, 14(2).

Bora, A. (2019). Okul öncesi eğitime devam eden çocukların kaygıları ile ebeveynlerinin kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Temel Eğitim Anabilim Dalı, Burdur.

Bouldin, P., & Pratt, C. (1998). Utilizing parent report to investigate young children's fears: a modification of the Fear Survey Schedule for Children–II: A research note. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 39(2), 271-277. doi:10.1017/S0021963097001881

Campbell, S.B. (1995). Behavior problems in preschool children: a review of recent research. J. Child Psychology Psychiatry. 36(1).113-149.

Çorapçı, F., Aksan, N., & Yagmurlu, B. (2012). Socialization of Turkish children's emotions: Do different emotions elicit different responses? Global Studies of Childhood, 2(2), 106-116.

Creswell, C. & Willets, L. (2020). Çocuğunuzun korku ve endişeleriyle baş etmek (2. Baskı). (Çev. N. Yener). İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.

Çıkrıkçı, A. (2020). Okul öncesi eğitime yeni başlayan çocukların ayrılma kaygıları ile annelerinin kaygıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.

Denham, S. A. (1998). Emotional development in young children. New York: Guilford Press.

Denham, S. A. (2007). Dealing with feelings: How children negotiate the worlds of emotions and social relationships. Cognition, Brain, Behavior, 11(1), 1-48.

Denham, S. A., Bassett, H. H. and Wyatt T. (2007). The Socialization of Emotional Competence. In J.E. Grusec & P. D. Hastings (Eds). Handbook of socialization: theory and research (pp. 614-637). New York: Guilford Press.

Duman, G. K. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin durumluk sürekli kaygı düzeyleri ile sınav kaygısı düzeyleri ve ana - baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.

Egger, H. L., & Angold, A. (2006). Common emotional and behavioral disorders in preschool children: Presentation, nosology, and epidemiology. Journal of child psychology and psychiatry, 47(3‐4), 313-337.

Eisenberg, N., Cumberland, A. & Spinrad, T.L. (1998). Parental socialization of emotion. Psychological Inquiry, 9 (4), 241-273, DOI: 10.1207/s15327965pli0904_1

Eisenberg, N., Pidada, S., & Liew, J. (2001). The relations of regulation and negative emotionality to Indonesian children's social functioning. Child development, 72(6), 1747-1763.

Eisenberg, N., Gershoff, E. T., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Cumberland, A. J., Losoya, S. H., Guthrie, I. K., & Murphy, B. C. (2001). Mother's emotional expressivity and children's behavior problems and social competence: Mediation through children's regulation. Developmental Psychology, 37(4), 475–490.

Engle, J. M., & McElwain, N. L. (2011). Parental reactions to toddlers' negative emotions and child negative emotionality as correlates of problem behavior at the age of three. Social Development, 20(2), 251-271.

Fırat, B. (2015). Ayrılma anksiyetesi belirtisi gösteren çocuklarda kaygı ve depresyon düzeyinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.

Garner, P. W., Dansmore, J. C., & Southam‐Gerrow, M. (2008). Mother–child conversations about emotions: Linkages to child aggression and prosocial behavior. Social development, 17(2), 259-277.

George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, (10a ed.). Boston: Pearson.

Ginsburg, G. S., La Greca, A. M., & Silverman, W. K. (1998). Social anxiety in children with anxiety disorders: Relation with social and emotional functioning. Journal of abnormal child psychology, 26(3), 175-185

Gottman, J. M., Katz, L. F. & Hooven, C. (1996). Parental meta-emotion philosophy and the emotional life of families: Theoretical models and preliminary data. Journal of Family Psychology, 10(3), 243.

Gözün Kahraman, Ö., Şenol, H. S. ve Turan, R. (2020) ‘‘Okul öncesi dönem çocuğa sahip annelerin çocuklarının olumsuz duyguları ile baş etme stratejilerinin incelenmesi’’, 8. Uluslararası Sosyal Beşerî ve Eğitim Bilimleri Kongresi, İstanbul, 419-431.

Güler, M. (2016). Okul öncesi dönem 4-6 yaş çocukları için yeniden düzenlenen okul öncesi kaygı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı.

Gültekin Akduman, G. (2019). Çocuklarda Görülen Uyum ve Davranış Sorunları. A. Güngör Aytar (Ed.). Ruh Sağlığı içinde (s. 90-117). Ankara: Hedef Yayıncılık.

Güven, E. ve Erden, G. (2013). Duygu sosyalleştirme bağlamında bir derleme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 20(2), 119-130.

Güven, E. ve Erden, G. (2017). Duygu sosyalleştirmenin çocuklarda gözlenen davranış sorunlarına katkısı. Türk Psikoloji Dergisi, 32(79), 18–32.

Hassanzadeh-Avval, M., Mashhadi, A., Suveg, C., Bigdeli, I., Yazdi, S. A. A., & Rafi, M. A. (2022). Combined emotional socialization training and family accommodation modification: ımpact on emotional regulation and anxiety symptoms in anxious children. Behavior Therapy, 53(2), 281-293.

Hastings, P. D. & De, I. (2008). Parasympathetic regulation and parental socialization of emotion: Biopsychosocial processes of adjustment in preschoolers. Social Development, 17(2), 211-238.

Havighurst, S. S., Wilson, K. R., Harley, A. E., Prior, M. R., & Kehoe, C. (2010). Tuning in to Kids: improving emotion socialization practices in parents of preschool children–findings from a community trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(12), 1342-1350.

Howe, S. L. & Zimmer-Gembeck, M. J. (2022). Person-centered maternal emotion socialization and child temperament: relations to children’s emotion regulation and anxiety and depressive symptoms. Journal of Child and Family Studies, 1-16.

Inboden, K. (2017). Maternal emotion socialization, anxiety, and child temperament: prospective associations with children’s regulation of anxiety. Undergraduate Research Thesis, The Ohio State University.

Ishikawa, S. I., Sato, H., & Sasagawa, S. (2009). Anxiety disorder symptoms in Japanese children and adolescents. Journal of anxiety disorders, 23(1), 104-111.

İyi, T. İ. & Çoban, A. E. (2019). Ebeveynlerin duygu sosyalleştirme stratejileri ile çocukların davranış problemleri arasındaki ilişki. Başkent University Journal of Education, 6(2), 155-166.

Katz, L. F., & Windecker-Nelson, B. (2004). Parental meta-emotion philosophy in families with conduct-problem children: Links with peer relations. Journal of abnormal child psychology, 32(4), 385-398.

Keser Özmantar, Z. (2019). Eğitim Çalışmalarında Sık Kullanılan Araştırma Türleri. S. Turan (Ed.) Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde s. 49-77. Ankara:Nobel Yayıncılık.

Kring, A. M., Johnson, S. L., Davison, G. & Neale, J. (2017). Anormal Psikolojisi. (M. Şahin, Çev. Edt.). Ankara: Nobel.

Küçüködük, C. (2015). 3-5 yaş arasında ve anaokuluna giden çocuk annelerinin ayrılma kaygısı ve bağlanma biçimleri ile çocuğun davranışları ve ayrılma kaygısı arasındaki ilişki: bilişsel esnekliğin aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.

Layne, A. E., Bernat, D. H., Victor, A. M., & Bernstein, G. A. (2009). Generalized anxiety disorder in a nonclinical sample of children: symptom presentation and predictors of impairment. Journal of Anxiety Disorders, 23(2), 283-289.

Luebbe, A. M., Kiel, E. J., & Buss, K. A. (2011). Toddlers' context-varying emotions, maternal responses to emotions, and internalizing behaviors. Emotion, 11(3), 697.

Mirabile, S. P., Scaramella, L. V., Sohr-Preston, S. L., & Robison, S. D. (2009). Mothers’ socialization of emotion regulation: The moderating role of children’s negative emotional reactivity. Child & youth care forum, 38 (1), 19-37.

Nelson, J. A., & Boyer, B. P. (2018). Maternal responses to negative emotions and child externalizing behavior: Different relations for 5‐, 6‐, and 7‐year‐olds. Social Development, 27(3), 482-494.

Ollendick, T. H., Yule, W., & Oilier, K. (1991). Fears in british children and their relationship to manifest anxiety and depression. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 32(2), 321–331. doi:10.1111/j.1469-7610.1991.tb00310.x

Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 420-440.

Özdemir Arslan, Ş. (2020). Çocuk polikliniğine başvuru sırasında çocukların ve annelerin kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Hemşirelik Anabilim Dalı, Karabük.

Özkan, H. K. (2015). Annelerin duygu sosyalleştirme davranışları ile çocukların benlik algısı ve sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.

Özkan, M. (2019). Eğitim Araştırmalarında Problemin Çözümü İçin Kimlere Neye Gideceğim. S. Turan (Ed.). Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde (s.79-96). Ankara: Nobel.

Pallant, J. (2007). SPSS Survival Manual: A Step by Step Guide to Data Analysis Using SPSS for Windows (Version 12) 2nd ed. New York: Open University Press.

Paulus, F. W., Backes, A., Sander, C. S., Weber, M., & von Gontard, A. (2015). Anxiety disorders and behavioral inhibition in preschool children: A population-based study. Child Psychiatry & Human Development, 46(1), 150-157.

Ramsden, S. R. & Hubbard, J. A. (2002). Family expressiveness and parental emotion coaching: Their role in children's emotion regulation and aggression. Journal of abnormal child psychology, 30(6), 657-667.

Roitvandghiasvand, P. Esmaeilinasab, M., & Ashrafi, E. (2020). Predicting Children's Anxiety Based on Parents' Reaction to Their Negative Emotions with Mediating Role of Emotion Regulation. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology, 15(57), 27-35.

Santrock, J. W. (2018). Behavioral and Social Cognitive Theories. In Essentials of Life-Span Development (Fifth Edition) (pp. 21-23). USA: McGraw-Hill Education.

Santrock, J. W. (2021). Çocuk gelişimi. A. Güre (Çev.Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.

Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.

Spence, S. H., Rapee, R., McDonald, C., & Ingram, M. (2001). The structure of anxiety symptoms among preschoolers. Behaviour research and therapy, 39(11), 1293-1316.

Spence, S. H., Barrett, P. M., & Turner, C. M. (2003). Psychometric properties of the Spence Children’s Anxiety Scale with young adolescents. Journal of anxiety disorders, 17(6), 605-625.

Şahin, M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(10), 117-135.

Şahin, H. ve Seven, S. (2020). Erken Çocuklukta Kaygı. H. Uzun (Ed.) Recent Advances in Education and Sport Researches içinde (s. 11-22). Ankara: Gece Kitaplığı.

Şimşek, Y. (2020). Annelerdeki depresyon belirtileri ve çocuklardaki kaygı belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: anne-çocuk bağlanma stillerinin aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi, Şehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Taşdelen, A. S., Kumru, A. & Arıkan, G. (2022). The role of socio-economic status, mother’s psychopathology, reflective functioning and emotion socialization on toddlers’ behavior problems. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 4 (1), 3-12. doi: 10.35365/ctjpp.22.1.01

Uzun, H., Simsar, A. ve Karaca, N. H. (2019). Türkiye’de erken çocukluk döneminde baba çocuk ilişkisi konusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-8.

Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29-56.

Wang, M., & Zhao, J. (2015). Anxiety disorder symptoms in Chinese preschool children. Child Psychiatry & Human Development, 46, 158-166.

Wong, M. S., McElwain, N. L., & Halberstadt, A. G. (2009). Parent, family, and child characteristics: associations with mother-and father-reported emotion socialization practices. Journal of Family Psychology, 23(4), 452.

Yagmurlu, B. & Altan, O. (2010). Maternal socialization and child temperament as predictors of emotion regulation in Turkish preschoolers. Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice, 19(3), 275-296.

Yavuzer, H. (2011). Çocuk psikolojisi (33. Basım). İstanbul: Remzi Yayınevi.

Yeşildaş F. B. (2018). Okul öncesi çocuklarda kaygının ebeveyn-çocuk ilişkisine yönelik değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.

Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442.

Zahn-Waxler, C. (2010). Socialization of emotion: Who infl uences whom and how? In A. Kennedy Root & S. Denham (Eds.), The role of gender in the socialization of emotion: Key concepts and critical issues. New Directions for Child and Adolescent Development, 128, 101–109. San Francisco: Jossey-Bass.

Zhao, J., Xing, X., & Wang, M. (2012). Psychometric properties of the Spence Children's Anxiety Scale (SCAS) in Mainland Chinese children and adolescents. Journal of anxiety disorders, 26(7), 728–736.

Yayınlanmış

2024-07-04

Nasıl Atıf Yapılır

Derdiyok, Z. S., & Gözün Kahraman, Özlem. (2024). Okul öncesi dönem çocuklarının kaygı durumlarının ebeveyn duygu sosyalleştirme davranışları açısından incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 8(1), 100–129. https://doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202481536

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri