Çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anılarının bilişsel şemalar ve psikolojik semptomlarla ilişkisi

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932116

Yazarlar

  • Hasan Yılmaz Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Edebyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü http://orcid.org/0000-0002-9069-1524

Anahtar Kelimeler:

Çocukluk Dönemi, Mutluluk ve huzur anıları, Bilişsel Şemalar, Psikolojik Semptomlar

Özet

Yapılan pek çok araştırma, çocukluk çağı yaşantıları ile ileriki yaşlarda bireylerin kendi kendini kontrol, uyum ve problem davranışları arasında ilişkiyi konu almıştır. Bu anlamda, erken yaşlara ilişkin anılar, yetişkin yaşamında gözlenen psikolojik sorunlar için bir veri bankası niteliği taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anıları ile uyumsuz bilişsel şemalar ve psikolojik semptomlar arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır, Hangi şema alanının-boyutunun ve hangi psikolojik semptomun, çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anıları ile daha yüksek bir ilişki içerdiği belirlemenin yanında yordama gücünü ortaya koymak hedeflenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçla, çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anıları ölçeği, şema ölçeği ve kısa semptom tarama envanteri 468 kişilik üniversite öğrenci grubuna uygulanmıştır. Araştırmanın sonunda, aşırı tetikte olma - ketlenme, zedelenmiş otonomi, kopukluk-reddedilme şema alanlarının, ÇDMHA’nın en güçlü ve anlamlı yordayıcıları olduğu saptanmıştır. Bunun yanında psikolojik semptomlardan olumsuz benlik, somatizasyon ve depresyon belirtileri ile ÇDMHA arasında negatif yönde anlamlı ve yüksek korelasyon gözlenmiştir. Beş semptom birlikte, ÇDMHA puanlarına ilişkin toplam varyansın %46’sını açıklamaktadır. Araştırma bulgularından ebeveynlik eğitim programlarının hazırlanması ve geliştirilmesinde ve okullardaki önleyici ve geliştirici rehberlik hizmetlerinin etkililiğinin artırılmasında yararlanılabileceği önerilmektedir.

Yazar Biyografisi

Hasan Yılmaz, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Edebyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitimde Psikolojik Hizmetler bölümü mezunu.

Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek lisans

Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora

Dokuz eylül, Celal Bayar, Selçuk ve Necnettin Erbakan Üniversitelerinde çalıştı. Halen YÖK görevlendirmesi ile Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesinde çalışıyor. 34 yıllık akademisyen. Ana baba eğitimi, aile danışmanlığı, insan ilişkileri ve İletişim, öğretmen yetiştirme konularnda çalışmaları var.

Referanslar

Acevedo, A. (2018). A Personalistic Appraisal of Maslow’s Needs Theory of Motivation: From “Humanistic” Psychology to Integral Humanism. Journal of Business Ethics, 148(4), 741-763. https://doi.org/10.1007/s10551-015-2970-0

Akın, A., Uysal, R. ve Çitemel, N. (2013). Çocukluk dönemi mutluluk/huzur anıları ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 71-80.

Allan, W.D., Kashani, J.H. ve Reid, J.C. (1998). Parental Hostility: Impact on the Family. Child Psychiatry ve Human Development, 28(3),169-178. https://doi.org/10.1023/A:1022833810248

Alto, M., Hveley, E., Rogosch, F., Cicchetti, D. ve Toth, S. (2018). Maternal relationship quality ve peer social acceptance as mediators between child maltreatment ve adolescent depressive symptoms: Gender differences, Journal of Adolescence, 63, 19-28, https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2017.12.004

Bach, B., Lockwood, G. ve Young, J.E. (2018) A new look at the schema therapy model: organization ve role of early maladaptive schemas, Cognitive Behaviour Therapy, Journal Cognitive Behaviour Therapy, 47(4), 328-349. https://doi.org/10.1080/16506073.2017.1410566

Baldwin, M, W. ve Dveeneau, S. D. (2005). Understveing ve modifying the relational schemas underlying insecurity. In M. W. Baldwin (Ed.), Interpersonal cognition (pp. 33-61). New York: Guilford Press.

Borch-Jacobsen, M.ve Shamdasani, S. (2012). The Freud Files: An Inquiry into the History of Psychoanalysis. Cambridge: Cambridge University Press. p. 43. ISBN 978-0-521-72978-9.

Boudoukha, A. H., Przygodzki-Lionet, N. ve Hautekeete, M. (2016). Traumatic events ve early maladaptive schemas (EMS): Prison guard psychological vulnerability. Appliquée/European Review of Applied Psychology, 66(4), 181-187. https://doi.org/10.1016/j.erap.2011.05.004

Brewin, C. R., Verews, B. ve Gotlib, I. H. (1993). Psychopathology ve early experiences: A reappraisal of retrospective reports. Psychological Bulletin, 113, 82-98. doi:10.1037/0033-2909.113.1.82

Bursch, B. (2010). Somatization Disorder. In The Corsini Encyclopedia of Psychology (eds I. B. Weiner ve W. E. Craighead). John Wiley ve Sons, Inc. Doi:10.1002/9780470479216.corpsy0927

Burton, T., Farley, D. ve Rhea, A. (2009). Stress”induced somatization in spouses of deployed ve nondeployed servicemen. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 21(6), 332-339 doi:10.1111/j.1745-7599.2009.00411.x

Canavarro, M. C. ve Pereira, A. I. (2007). Children’s perception of their parents’ rearing style: The Portuguese version of EMBU-C. Revista Iberoamericana de Diagnostico y Evaluacion, 2 (24), 193-210.

Caprara, G. V., Paciello, M., Gerbino, M. ve Cugini, C. (2007), Individual differences conducive to aggression ve violence: trajectories ve correlates of irritability ve hostile rumination through adolescence. Aggr. Behav., 33(4), 359-374. doi:10.1002/ab.20192

Castilho, P., Pinto”Gouveia, J., Amaral, V. ve Duarte, J. (2014), Recall of Threat ve Submissiveness in Childhood ve Psychopathology: The Mediator Effect of Self”Criticism. Clin. Psychol. Psychother., 21, 73-81. doi:10.1002/cpp.1821

Cunha, M., Martinho, M. I., Xavier, A. M. e Espirito-Santo, H. (2013). Early memories of positive emotions ve its relationships to attachment styles, self-compassion ve psychopathology in adolescence. European Psychiatry, 28(Supplement 1), 1. https://doi.org/10.1016/S0924-9338(13)76444-7

Cunha, M., Ferreira, C., Duarte, C., Andrade, D., Marta-Simões, J. ve Pinto-Gouveia, J. (2017). Assessing positive emotional memories with peers: The Early Memories of Warmth ve Safeness with Peers Scale for adolescents, Journal of Adolescence, 54, 73-81, https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.11.010

Derogatis, L.R. (1992). SCL-90-R: Administration, Scoring ve Procedures Manual-II, for the R (Revised) Version ve Other Instruments of the Psychopathology Rating Scale Series. 2nd Edition, Clinical Psychometric Research, Inc., Towson.

Dijk, A., Poorthuis, A. M., Thomaes, S. ve Castro, B. O. (2018). Does Parent-Child Discussion of Peer Provocations Reduce Young Children's Hostile Attributional Bias? Child Dev, 89(5), 1908-1920. Doi:10.1111/cdev.13087

Ferreira, C., Cunha, M., Marta”Simões, J., Duarte, C., Matos, M. ve Pinto”Gouveia, J. (2018). Development of a measure for the assessment of peer”related positive emotional memories. Psychol Psychother Theory Res Pract, 91(1), 79-94. https://doi.org/10.1111/papt.12146

Fishbain, D. A., Lewis, J. E., Gao, J., Cole, B. ve Steele Rosomoff, R. (2009). Is Chronic Pain Associated With Somatization/Hypochondriasis? An Evidence”Based Structured Review. Pain Practice, 9(6), 449-467. doi:10.1111/j.1533-2500.2009.00309.x

Galhardo, A., Pinto-Gouveia, J., Cunha, M. ve Matos, M. (2011). The impact of shame ve self-judgment on psychopathology in infertile patients. Hum Reprod., 26(9), 2408-2414. Doi: 10.1093/humrep/der209

Garralda, E. (2011). Somatization ve Somatoform Disorders. In Child Psychology ve Psychiatry (eds D. Skuse, H. Bruce, L. Dowdney ve D. Mrazek). pp. 147-152, John Wiley ve Sons, Ltd. Doi:10.1002/9781119993971.ch24

Gay, L. E., Harding, H. G., Jackson, J. L., Burns, E. E ve Baker, B. D. (2013). Attachment Style ve Early Maladaptive Schemas as Mediators of the Relationship between Childhood Emotional Abuse ve Intimate Partner Violence, Journal of Aggression, Maltreatment ve Trauma, 22(4), 408-424, https://doi.org/10.1080/10926771.2013.775982

Ghorbani, N., Pourhosein, R. ve Ghobadi, S. A. (2018). Self-compassion, mental health ve work ethics: mediating role of self-compassion in the correlation between work stress ve mental health. Middle East Journal of Family Medicine, 16(1), 113-120. https://doi.org/10.5742/MEWFM.2018.93209

Gilbert, P. ve Irons, C. (2009). Shame, self-criticism ve self-compassion in adolescence. In N Allen (Ed.), Psychopathology in Adolescence. Cambridge: Cambridge University Press.

Gledhill, J. ve Hodes, M. (2011). Depression ve Suicidal Behaviour in Children ve Adolescents. In Child Psychology ve Psychiatry (eds D. Skuse, H. Bruce, L. Dowdney ve D. Mrazek). John Wiley ve Sons, Ltd. pp. 186-193. doi:10.1002/9781119993971.ch30

Hollve, A. K., Mitchell, G. A., Steele, A., Bunting, J. ve Harrison, D. W. (2018). Hostility ve cognitive control: Evidence of increased cardiovascular reactivity as a function of exposure to affective stress using a dichotic listening paradigm, International Journal of Psychophysiology, 131, 57-66. https://doi.org/10.1016/j.ijpsycho.2017.09.002

Irons, C. ve Gilbert, P. (2005). Evolved mechanisms in adolescent anxiety ve depressionsymptoms: the role of the attachment ve social rank systems. Journal of Adolescence 28, 325-341. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2004.07.004

Jaya, E. S., Ascone, L. ve Lincoln, T. M. (2018). A longitudinal mediation analysis of the effect of negative-self-schemas on positive symptoms via negative affect. Psychological Medicine, 48(8), 1299-1307. https://doi.org/10.1017/S003329171700277X

Jones”Rincon, A. ve Howard, K. J. (2018). Anxiety in the workplace: A comprehensive occupational health evaluation of anxiety disorder in public school teachers. J Appl Behav Res. Erken görünüm: e12133. https://doi.org/10.1111/jabr.12133

Karen, A. (2018). Integrative Review of the Relationship Between Mindfulness-Based Parenting Interventions ve Depression Symptoms in Parents. Journal of Obstetric, Gynecologic ve Neonatal Nursing, 47(2), 184-190. https://doi.org/10.1016/j.jogn.2017.11.013

Kaya T., Tutarel K. ve Boysan, M. (2015). Relationships between Childhood Traumatic Experiences, Early Maladaptive Schemas ve Interpersonal Styles. Noro Psikiyatr Ars., 52(3), 226-232. doi: 10.5152/npa.2015.7118. Epub 2015 Jul 7.

Klemanski, D.H., Curtiss, J., McLaughlin, K.A. Nolen-Hoeksema, S. (2017). Emotion Regulation ve the Transdiagnostic Role of Repetitive Negative Thinking in Adolescents with Social Anxiety ve Depression. Cognitive Therapy ve Research, 41(2), 206-219. https://doi.org/10.1007/s10608-016-9817-6

Long, E. E., Young, J. F. ve Hankin, B. L. (2018). Temporal dynamics ve longitudinal co-occurrence of depression ve different anxiety syndromes in youth: Evidence for reciprocal patterns in a 3-year prospective study. Journal of Affective Disorders, 234, 20-27. https://doi.org/10.1016/j.jad.2018.02.074

Martin, R. ve Young, J. (2010). Schema therapy. In K. S. Dobson (Ed.), Handbook of cognitive-behavioral therapies (pp. 317-346). New York, NY, US: Guilford Press.

Matos, M., Pinto-Gouveia, J. ve Duarte, C. (2013). Internalizing Early Memories of Shame ve Lack of Safeness ve Warmth: The Mediating Role of Shame on Depression. Behavioural ve Cognitive Psychotherapy, 41(4), 479-493. https://doi.org/10.1017/S1352465812001099

Mc Ginley, M. (2018) Can Hovering Hinder Helping? Examining the Joint Effects of Helicopter Parenting ve Attachment on Prosocial Behaviors ve Empathy in Emerging Adults, The Journal of Genetic Psychology, 179(2), 102-115. https://doi.org/10.1080/00221325.2018.1438985

Mikulincer, M. ve Shaver, P. R. (2008). Adult attachment ve affect regulation. In J. Cassidy ve P. R. Shaver (Eds.), Hvebook of attachment: Theory, research ve clinical applications (pp. 503-531). New York, NY, US: Guilford Press.

Nia, K. M., Sovani, A.ve Forooshani, S. G. R. (2014). Exploring Correlation Between Perceived Parenting Styles, Early Maladaptive Schemas ve Depression Among Women With Depressive Symptoms in Iran ve India- Role of Early Maladaptive Schemas as Mediators ve Moderatos. Iranian Red Crescent Medical Journal, 16(12), e17492. http://doi.org/10.5812/ircmj.17492

O’Dougherty Wright, M., Crawford, E. ve Del Castillo, D. (2009). Childhood emotional maltreatment ve later psychological distress among college students: The mediating role of maladaptive schemas. Child Abuse ve Neglect, 33(1), 59-68. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2008.12.007

Quirk, S.W., Wier, D., Martin, S.M. ve Christian, A. (2015) The Influence of Parental Rejection on the Development of Maladaptive Schemas, Rumination ve Motivations for Self-Injury. Journal of Psychopathology ve Behavioral Assessment, 37(2), 283-295. https://doi.org/10.1007/s10862-014-9453-y

Pellerone, M., Craparo, G. ve Tornabuoni, Y. (2016). Relationship between Parenting ve Cognitive Schemas in a Group of Male Adult Offenders, Front. Psychol., 7, 1-11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00302

Preston S. D. (2013). The origins of altruism in offspring care. Psychol. Bull. 139, 1305-1341. https://doi.org/10.1037/a0031755

Richter, A., Gilbert, P. ve Mc Ewan, K. (2009). Development of an early memories of warmth ve safeness scale ve its relationship to psychopathology. Psychology ve Psychotherapy: Theory, Research ve Practice, 82, 171-184.

Richter, G.ve Mc Ewan, K. (2010). Development of an early memories of warmth ve safeness scale ve its relationship to psychopathology, Psychology ve Psychotherapy: Theory, Research ve Practice, 82(2), 171-184. https://doi.org/10.1348/147608308X395213

Rijkeboer, M. M. ve de Boo, G. M. (2010). Early maladaptive schemas in children: Development ve validation of the schema inventory for children. Journal of Behavior Therapy ve Experimental Psychiatry, 41(2), 102-109. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2009.11.001

Rubin, D. C. (2000). The distribution of early childhood memories, Memory, 8(4). https://doi.org/10.1080/096582100406810

Savaşır, I. Şahin, N.H. (1997). Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.

Scaramella, L.V. and Leve, L. D. (2004). Clarifying Parent-Child Reciprocities During Early Childhood: The Early Childhood Coercion Model, Clinical Child ve Family Psychology, 7(2), 89-107. https://doi.org/10.1023/B:CCFP.0000030287.13160.a3

Schachter, E. P. (2018). Intergenerational, Unconscious ve Embodied: Three Underdeveloped Aspects of Erikson’s Theory of Identity, Identity, Erken görünüm. https://doi.org/10.1080/15283488.2018.1523731

Schmidt, N. B., Joiner, T. E., Young, J. E. ve Telch, M. J. (1995). The schema questionnaire: Investigation of Psychometric Properties ve the Hierarchical Structure of a Measure of Maladaptive Schemas. Cognitive Therapy ve Research,19(3), 295-321. https://doi.org/10.1007/BF02230402

Schmoeger, M., Deckert, M., Wagner, P., Sirsch, U. Ve Willinger, U. (2018). Maternal bonding behavior, adult intimate relationship ve quality of life. Neuropsychiatrie, 32(1), 26-32. https://doi.org/10.1007/s40211-017-0258-6

Schore, A. N. (2001). Effects of a Secure Attachment Relationship on Right Brain Development, Affect Regulation ve Infant Mental Health. Infant Mental Health Journal, 22(1-2). 7-66. https://doi.org/10.1002/1097-0355(200101/04)22:1<7::AID-IMHJ2>3.0.CO;2-N

Shefer, N., Carmeli, A. ve Cohen”Meitar, R. (2018). Bringing Carl Rogers Back In: Exploring the Power of Positive Regard at Work. British Academy of Management, 29(1), 63-81. https://doi.org/10.1111/1467-8551.12247

Shettar, M., Kakunje, A., Karkal, R., Mendonsa, R.D., Kini, G., and Mohan Chveran, V. V. (2018). Suicidality in somatization ve undifferentiated somatoform disorders: A hospital-based study. Arch Med Health Sci, 6(1), 36-39. http://www.amhsjournal.org/text.asp?2018/6/1/36/234103

Soygüt, G., Karaosmanoğlu, A. ve Çakır, Z. (2009). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form-3’ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 75- 84.

Stallard, P. (2007). Early maladaptive schemas in children: Stability ve differences between a community ve a clinic referred sample. Clinical Psychology ve Psychotherapy, 14(1), 10-18. https://doi.org/10.1002/cpp.511

Şahin, N. H., Durak B, A. ve Uğurtaş, S. (2002). Kısa semptom envanteri (KSE): ergenler için kullanımının geçerlilik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135.

Tahirović, S. ve Jusić, M. (2016). Earliest Memories, Positive Emotional Memories of Warmth ve Safeness ve Attachment Style in Adolescent, Epiphany. Journal of Transdisciplinary Studies, 9(1), 149-160. https://doi.org/10.21533/epiphany.v9i1.211

Vagos, P., Ribeiro da Silva, D., Brazão, N., Rijo, D., ve Gilbert, P. (2017). The Early Memories of Warmth ve Safeness Scale for adolescents: Cross”Sample Validation of the Complete ve Brief Versions. Clin. Psychol. Psychother, 24(3), 793-804. https://doi.org/10.1002/cpp.2059

Vallance, A. ve Garralda, E. (2011). Anxiety Disorders in Children ve Adolescents. In Child Psychology ve Psychiatry (eds D. Skuse, H. Bruce, L. Dowdney ve D. Mrazek). pp. 169-174. doi:10.1002/9781119993971.ch27

Vveell, D. L., Belsky, J., Burchinal, M., Steinberg, L., Vveergrift, N. (2010), Do Effects of Early Child Care Extend to Age 15 Years? Results From the NICHD Study of Early Child Care ve Youth Development. Child Development, 81(3), 737-756. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2010.01431.x

van Osch, Y., Zeelenberg, M. ve Breugelmans, S. M. (2018). The self ve others in the experience of pride, Cognition ve Emotion, 32(2), 404-413. https://doi.org/10.1080/02699931.2017.1290586

WHO, War Trauma Foundation ve World Vision International. (”Ž2011)”Ž. Psychological first aid: guide for field workers. Geneva: World Health Organization. http://www.who.int/iris/hvele/10665/44615

Widom, C. S., Czaja, S. J., Kozakowski, S. S. ve Chauhan, P. (2018). Does adult attachment style mediate the relationship between childhood maltreatment ve mental ve physical health outcomes? Child Abuse ve Neglect, 76, 533-545. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2017.05.002

Young, J. E. (1990). Cognitive Therapy for Personality Disorders: A schema-focused approach. Sarasota, FL: Professional Resource Exchange. (pp. 67-69). https://trove.nla.gov.au/work/27900631

Young, J. E., Klosko, J. S. ve Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. (pp. 48-53). New York: The Guilford Press.

Young, J. E. ve Brown, G. (1994). Young Schema-Questionnaire (2nd ed.). In J. E. Young, Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach (Rev. ed., pp. 63-76). Sarasota, FL: Professional Resource Press.

Yayınlanmış

2019-10-04

Nasıl Atıf Yapılır

Yılmaz, H. (2019). Çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anılarının bilişsel şemalar ve psikolojik semptomlarla ilişkisi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 167–192. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932116

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri