‘Benim de Sesim Var’ programının otizmli çocukların dil gelişimi ve anne - babaların yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin incelenmesi
Özet
Araştırmanın amacı; alternatif ve destekleyici iletişim programı “Benim De Sesim Var” ın 2-7 yaş arası otizm tanılı çocukların dil gelişimi, otizm dereceleri ve aile yaşam kalitesine etkisini ölçmektir. Araştırma ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel olup, deney grubunda 13 kontrol grubunda 12 çocuk ve 25 anneden oluşmuştur. Araştırma İstanbul’da bir rehabilitasyon merkezinde yürütülmüştür. Çocukların dil gelişimi Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi, otizm dereceleri Çocukluk Otizmi Değerlendirme Ölçeği‘yle, annelerin yaşam kalitesi ise Otizmde Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği ile ölçülmüştür. Uygulama 16 hafta sürmüştür. Veriler SPSS.22 programında çözümlenmiştir. Veriler değerlendirilirken non-parametrik testler kullanılmıştır. Grup içi değerlendirmeler Mann- Whitney U testi ile gruplar arası karşılaştırmalar ise Wilcoxon İşaretli Sıra Testi ile yapılmıştır. Anlamlılık p<0,05 düzeylerinde değerlendirilmiştir. Çalışma sonunda deney grubu içerisinde dil gelişimi ve otizm derecesi açısından ilerleme gösterirken annelerin yaşam kalitesi açısından bir farklılık görülmemiştir. Grupların karşılaştırmasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Sonuçlar literatür çerçevesinde tartışılmıştır.
Referanslar
Brown S. Measures of Shape: Skewness and Kurtosis. (2016, Mayıs 22). Ocak 10, 2020 tarihinde BrownMath.com: https://brownmath.com/stat/shape.htm adresinden alındı
Akdemir, D., Pehlivantürk, B., Ünal, F., & Özusta, Ş. (2019). Otistik Bozukluk ve Gelişim Geriliğinde Bağlanmaya Yönelik Sosyal Davranışların Karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi , 20(2):105-117.
Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. (Üçüncü baskı). Ankara: Pegem A Yayınevi.
Barnard, J., Harvey, V., Potter, D., & Prior, A. (2001). Ignored or ineligible? The reality for adults with autism spec-trum disorders. The National Autistic Society Report for Autism Awareness Week, 6-30.
Bastiaansen, D., Koot, H. M., Ferdinand, R. F., & Verhulst, F. C. (2004). Quality of life in children with psychiatric disorders: self-, parent, and clinician report. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry., 221-230.
Böke, K. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
Bulduk, S. (2003). Psikolojide deneysel araştırma yöntemleri. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Doğru, S. Y., & Çetingöz, D. (2017). Duyu Eğitiminin Otistik Çocukların Alıcı Dil Gelişimine Etkileri. No:5 Kastamonu Eğitim Dergisi, 0819-1834.
Eapen, V., HrnIec, R., Walter, A., & Tay, K. P. (2014). Conceptualisation and Development of a Quality of Life Measure for Parents of Children with Autism Spectrum Disorder. Hindawi Publishing Corporation Autism Research and Treatment.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş: Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodolojileri (1.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Ersöz, A., & Ceylan, M. (2013). Bilişim Teknolojilerinin Otizm Spektrum Bozukluğunun Tedavisinde Kullanımı. 30. Ulusal Bilisim Kurultayı
Galloway, S. (2005). Quality of Life and Well-being: Measuring the Benefits of Culture and Sport: Literature Review and Thinkpiece. Scottish Government, 19-97.
Gassaloğlu, S. İ., Baykara, B., Avcil, S., & Demiral, Y. (2016). Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2016;27(4):266-74, 266-274.
Güven, O. S. (2009). Erken Dil Gelişimi Testi-Üçüncü Edisyon’un (Test of Early Language Development-Third Edition) Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Ön Çalışması. Eşkişehir: Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Güven, S. (2014). İki Dil Testinin (Tedil ve Todil) Tipik ve Atipik Dil Gelişimi Gösteren Çocuklarda Ayırt Ediciliğinin İncelenmesi. Ankara: Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı Doktora Tezi.
Kagohara, D. M., Meer, L. v., Achmadi, D., Green, V. A., O’Reilly, M. F., Mulloy, A., et al. (2010). Behavioral Intervention Promotes Successful Use of an iPod-Based Communication Device by an Adolescent With Autism. Clinical Case Studies, 328–338.
Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi; Kavramlar, İlkeler, Teknikler (16.baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Kuhlthau, K., Orlich, F., Hall, T. A., Sikora, D., Kovacs, E. A., Delahaye, J., et al. (2010). Health-Related Quality of Life in Children with Autism Spectrum Disorders: Results from the Autism Treatment Network. J Autism Dev Disord, 721–729.
Küçüközyiğit, M. S., & Şafak, P. (2015). Arttırıcı ve Alternatif İletişim Teknikleri. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 27-37.
Odluyurt, S., & İftar, G. K. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere iletişim becerilerinin kazandırılması. Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri (s. 329-368). Ankara: Vize.
Özdemir, D., & Karaman, S. (2017). Hafif Düzeyde Zihinsel Engelli Öğrencilerin İnsansı Robot ile Etkileşimlerinin Dönüt Türleri Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 109-138.
Özgür, B. G., Aksu, H., & Eser, E. (2017). Otizmde Yaşam Kalitesi Anketi Anne-Baba sürümünün Türkçe geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 344-352.
Schalock, R. L. (2004). The concept of quality of life: what we know and do not know. Journal of Intellectual Disability Research, 203-216.
Şahin, A. Ç., & Özmen, E. R. (2019). Paylaşımlı Kitap Okuma Sırasında Tipik Gelişim Gösteren, Otizm Spektrum Bozukluğu ve Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Annelerinin Kullandıkları Etkileşim ve Dili Destekleme Stratejilerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education).
Şahin, N., Balkan, D., & Kırlı, U. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Olgularda Anne Sütü Alım Süreleri ve Otizm Şiddetiyle İlişkisi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi, 5-9.
Topbaş, S., & Güven, S. (2013). Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL). Ankara: Detay Yayıncılık.
Uçaner, B., & Öztürk, B. (2009). Türkiye’de ve Dünyada Müzikle Tedavi Uygulamaları. 1. Uluslararası Eğitim Araştırma Kongresi. Çanakkale: 18 Mart Üniversitesi.
Uzun, D. E. (2018). Noonan Sendromu Dil Özellikleri: Olgu Sunumu. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi (DKYAD), 1(1), 2018, 1-8.
Ünver, H., & Memik, N. Ç. (2019). Otizmli hastaların kardeşlerinin değerlendirilmesi ve kardeş sayı/sırasının hastalık şiddetine etkisi. Cukurova Medical Journal, 1339-1346.
Ünver, H., Memik, N. Ç., & Tamer, G. S. (2018). Otistik spektrum bozuklukları ile Lyme hastalığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 323-330.
Yağcı, T. (2018). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Dil ve Talep Etme Becerileri Öğretiminde Bir Tablet Programının Etkililiği Yüksek Lisans Tezi.
Yaman, F., Dönmez, O., Avcı, E., & Yurdakul, I. K. (2016). İşitme Engelli Öğrencilerin Okuma-Yazma Eğitiminde Mobil Uygulama Kullanımı. Eğitim ve Bilim, 153-174.
Yıkgeç, A. (2005). A Validity Study of the Modified Checklist for Autism in Toddlers (M-CHAT) Master of Arts in Psychology.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Telif Hakkı (c) 2024 Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
