Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği geçerlik güvenirlik çalışması
Keywords:
Yönetici işlevler, Yürütücü işlevler, Erken çocukluk, Geçerlik güvenirlikAbstract
Bu çalışmada erken çocukluk dönemindeki 48-72 aylık çocuklarda yönetici işlevlerin gelişimini değerlendirmek amaçlanmıştır. Verilerin toplanması Ankara’nın merkez ilçeleri olan Çankaya, Altındağ, Pursaklar, Keçiören ve Yenimahalle’de gerçekleşmiştir. Bu bölgelerde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı anaokulları, anasınıfları ve ilkokul birinci sınıflarında eğitim gören 526 çocuğun öğretmenleri ile çalışılmıştır. Çalışmanın kapsam ve yapı geçerliği yapılmış, bunun sonucunda üç boyutlu (çalışma belleği, empati-ketleme, öz düzenleme), 116 maddelik ve 55,34 varyans veren ölçek formu oluşmuştur. Güvenirlik için, boyut bazında, cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ve test tekrar test yöntemine dayalı incelemeler yapılmıştır. Tüm istatistiki hesaplamalar sonucunda, Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçüm olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
References
Aktan Erciyes, A. (2011) Okulöncesi dönemde ikinci dile maruz kalmanın 4 ve 5 yaş çocuklarının anadil ve yönetici işlevlerine olan etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Alloway, T. P. & Alloway, R. G. (2010). Investigating the predictive roles of working memory andIQ in academic attainment.Journal of Experimental Child Psychology, 106, 20 29.
Anderson, P., (2002) Assessment and development of executive function during childhood. Child Neuropsychology, 8(2), 71-82.
Bahçivan Saydam, R. (2007). Executive functions in children with attention deficit/ hyperactivity disorder, Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Baron, I.S., Fennel, E.B. (2000). Neuropsychological and intellectual assessment of children. B. J. Sadock, V. A. Sadock (Ed), Comprehensive textbook of psychiatry (722-732) New York: Lippincott Williams & Wilkins.
Bayliss, D. M. & Roodenrys, S, (2010). Executive processing and attention deficit hyperactivity disorder: An application of the supervisory attentional system, Developmental Neuropsychology, 17(2),161-180, doi:10.1207/S15326 942 DN1702 _02.
Best, J. R., Miller, P. H., & Jones, L. L. (2009). Executive functions after age 5: Changes and correlates. Developmental Review, 29(3), 180-200. http://doi.org/10.1016/j.dr.2009.05.002
Blair, C., & Razza, R. P. (2007). Relating effortful control, executive function, and false belief understanding to emerging math and literacy ability in kindergarten. Child Development, 78, 647-663. doi: 10.1111/j.1467-8624.2007.01019.x
Brocki, K. C., & Bohlin, G. (2004). Executive functions in children aged 6 to 13: A dimensional and developmental study. Developmental Neuropsychology, 26(2), 571 593.
Bronson, M. B. (2000). Self regulation in early childhood: Nature and nurture. New York, The Guilford Press.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). “Bilimsel araştırma yöntemleri”, Ankara: Pegem Akademi
Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Exploratory Factor Analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 10(7), 1-9.
Çiftçi İ.& Sucuoğlu B.(2004). Bilişsel süreç yaklaşımıyla sosyal beceri öğretimi, Ankara: Kök.
Daniels, S. & Peters. D. B. (2015). Yaratıcı Çocuklar Yetiştirmek, (Çev: Ü. Ogurlu ve F. Kaya), Ankara: Eğiten.
Demir, A. (2017). Kalkınma ajansı mali destek programlarının istatistiksel değerlendirilmesi: Ankara ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstisüsü, Ankara.
DeVellis, R. F. (2017), Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar, Ankara: Nobel.
Feldt, L. S., & Qualls, A. L. (1996). Bias in coefficient alpha arising from heterogeneity of test content. Applied Measurement in Education, 9(3), 277-286.
Fisk, J.E. & Sharp, C.A. (2004) Age-related impairment in executive functioning: updating, inhibition, shifting, and access. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 26(7), 874-90.
Garon, N., Bryson, S. E., & Smith, I. M. (2008). Executive function in preschoolers: A review using an integrative framework. Psychological Bulletin, 134(1), 31-60.
Gathercole, S.E., Brown, L. & Pickering, S.J. (2009). Working memory assessments at school entry as longitudinal predictors of national curriculum attainmet levels. Educational and Child Psychology, 20, 109 - 122.
Gathercole, S. E., Pickering, S., Knight, C. & Stegmann, Z. (2004). Working memory skills and educational attainment: Evidence from national curriculum assessments at 7 and 14 years of age. Applied Cognitive Psychology, 18,1-16.
Goleman, D. (2011). Duygusal zekâ. 31. Baskı (Çev:Banu S. YÜKSEL) İstanbul: Varlık.
Hanna-Pladdy B. (2007). Dysexecutive syndromes in neurologic disease. Journal of Neurologic Physical Therapy, 31, 119-127.
Hoffman, M. L (1979). Development of empathy and altruism, Presented at American Psychological Association, New York, September 1.
Hughes, C. (2002). Executive functions and development: Emerging Themes. Infant and Child Development 11,201-209. doi: 10.1002/icd.297.
İnci, M.A. , Akpınar, Ü. & Kandır, A. (2017). Dijital kültür ve eğitim, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 493-522.
Kandır, A. (2007). Gelişimde 3-6 Yaş, İstanbul: Morpa Kültür.
Karakaş, S. (2011). BİLNOT Nöropsikolojik Test Bataryası: Stroop Testi TBAG Formu Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları ve Kullanım Kılavuzu. Ankara: Ayrıntı
Karakaş, S. & Karakaş, M. (2000). Multidisciplinary Approach in The Analysis Of Executive Functions: From Cognitive Psychology to Neuroradiology, Journal of Clinical Psychiatry, 3(4),215-227.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Rehber Dağıtım.
Kudiaki, C. & Aslan, A. (2008). Executive Functions İn A Turkish Sample: Associations With Demographic Variables And Normative Data. Applied Neuropsychology,15(3),194-204. doi: 10.1080/09084280 802324416.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563-575.
Leana-Taşcılar, M. Z. & Cinan, S. (2012). Üstün Zekalı ve Normal Çocuklarda Yönetsel Fonksiyonlar: Londra Kulesi Testi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 32,13-30
Lezak, M.D. (1982) The problem of assessing executive functions, International Journal of Psychology, 17 (1982), 281-297. doi:10.1080/00207598208247445.
Mercugliano, M. (1999). What is attention-deficit/hyperactivity disorder?, Pediatric Clinics of North America, 46(5), 831-843.
Mischel, W., Shoda, Y., & Peake, P. K. (1988). The nature of adolescent competencies predicted by preschool delay of gratification. Journal of Personality and Social Psychology, 54(4), 687-696. https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.4.687
Miyake, A., Friedman, N., Emerson, M., Witzki, A., Howerter, A., & Wager, T. (2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex "frontal lobe" tasks: A latent variable analysis. Cognitive Psychology, 41(1), 49- 100.
Myers, R. (1990, Eylül). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde farklı modeller. Erken Çocukluk Eğitiminde Farklı Modeller (Ed. Sevda Bekman). Seminer Bildirileri, İstanbul.
Ömeroğlu, E. & Kandır, A.(2005). Bilişsel gelişim. İstanbul: Morpa Kültür.
Özmete, E. (2008). Gençlere yönelik yaşam becerileri ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Milli Eğitim, 36(177), 253-269.
Paschall M.J. & Fishbein D. H., (2000). Executive cognitive functioning and aggression: A public health perspective. Aggression and Violent Behavior, 7(2002),215-235.
Pennington, B.F. & Ozonoff, S., (1996), Executive functions and developmental psychopathology. Journal of Child Psychol and Psychiatry, 37, 51-87.
Rothbart, M. K., & Sheese, B. E. (2007). Temperament and Emotion Regulation. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (p. 331-350). The Guilford Press.
Salter, M. (2012). The role of ritual in the organised abuse of children. Child Abuse Review, 21 (6), 440-451. doi:10.1002/car.2215
Salvucci, S., Walter, E., Conley, V., Fink, S., & Saba, M. (1997). Measurement error studies at the National Center for Education Statistics (NCES). Washington D. C.: U. S. Department of Education.
Senn, T. E. , Espy, K. A. & Kaufmann, P. M. (2004) Using path analysis to understand executive function organization in preschool children, Developmental Neuropsychology, 26(1), 445-464, doi: 10.1207/s15326942dn2601_5.
Türkoğlu, T. (2010). Dijital kültür. İstanbul: Beyaz.
Valiente, C., Eisenberg, N., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Cumberland, A., & Losoya, S. H. (2004). Prediction of Children's Empathy-Related Responding From Their Effortful Control and Parents' Expressivity. Developmental Psychology, 40(6), 911-926. https://doi.org/10.1037/0012-1649.40.6.911
Vaish, A., Carpenter, M., & Tomasello, M. (2009). Sympathy through affective perspective taking and its relation to prosocial behavior in toddlers. Dev. Psychol. 45, 534-543. doi: 10.1037/a0014322
Veneziano L. & Hooper J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1),67-70.
Yukay Yüksel. M. & Sazcı, A. (2014). An examination of the relationship between 9-12-month- old children's executive functions and social skills Procedia - Social and behavioral Sciences 174 ( 2015 ) 2012 - 2020.
