Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile annelerinin ilgi düzeylerinin belirlenmesi
Keywords:
Okul Öncesi Dönem, Erken Çocukluk, Çocuk Çalışmaları, Saldırganlık, Saldırganlık Yönelimi, Anne İlgisiAbstract
Bu araştırmanın genel amacı, okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile annelerinin ilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir. Ayrıca okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile annelerinin ilgi düzeyleri cinsiyet, çocuğun yaşı, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, anne öğrenim durumu, anne çalışma durumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişki tarama modeli ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim ve öğretim yılında İstanbul ilinde okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmekte olan 218 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmaktadır. Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelim düzeyleri ortalamanın altında; annelerinin ilgi düzeyleri ortalamanın üzerindedir. Çocukların saldırganlık yönelimleri ile anne ilgileri arasında düşük düzeyde ve negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
References
Anderson, K.J. & Minke, K.M. (2007). Parent involvement in education: Toward an understanding of parents’ decision making. The Journal of Educational Research, 100 (5), 311-323.
Ay, H. (2017). Okul öncesi dönemi çocuklarının saldırganlık davranışlarının anne ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
Aydın, H.B. (2004). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Berk, L. (2013). Bebekler ve çocuklar doğum öncesinden orta çocukluğa. (Çev. Nesrin Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Berthelsen D. & Walker, S. (2008). Parent involvement in their children’s educations. Family Matters, 79, 34-41.
Bonica, C., Arnold, D.H., Fisher, P.H., Zeljo, A. & Yershova, K. (2003). Relational aggression, relational victimization and language development in preschoolers. Social Development, 12 (4), 551-562.
Chen, X., Wang, L., Chen, H. & Liu, M. (2002). Noncompliance and child-rearing attitudes, as predictors of aggressive behavior: a longitudinal study in Chinese children. International Journal of Behavioral Development, 26 (3), 225-233.
Crnic, K.A., Gaze, C. & Hoffman, C. (2005). Cumulative parenting stress across the preschool period: Relations to maternal parenting and child behaviour at age 5. Infant and Child Development, 14, 117-132.
Çelik, H. (2006). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin saldırganlık tepkileri, bağlanma tarzları ve kişilerarası şemalarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çiftci-Topaloğlu, Z. (2013). 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı düzeyleri ile anne-babalarının ebeveyn özyeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Eratay, E. (2011). Okul öncesi çocuklarında davranış problemleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 6 (3), 2347-2362).
Erbaş, D., Kırcali-İftar, G. ve Tekin-İftar, E. (2004). İşlevsel değerlendirme (davranış sorunlarıyla başa çıkma ve uygun davranışlar kazandırma süreci). Ankara: Kök Yayıncılık.
Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Ferreira, T., Cadima, J., Matias, M., Vieira, J.M., Leal, T. & Matos, P.M. (2016). Preschool children’s prosocial behavior: The role of mother-child, father-child and teacher-child relationships. Journal of Child and Family Studies, 25 (6), 1829-1839.
Flouri, E. (2006). Parental interest in children’s education, children’s self-esteem and locus of control, and later educational attainment: Twenty-six year follow-up of the 1970 British birth cohort. British Journal of Educational Psychology, 76, 41-55.
Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gültekin, M. (2006). Okul öncesinde duygu ve davranış sorunları. İstanbul: Nesil Yayınları.
İkiz, S. ve Öztürk-Samur, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın ebeveyn tutumları açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (35), 159-175.
İnan, M., Karagözoğlu, C. ve Şimşek, Ö. (2014). 7 yaş çocuklarında hareketli oyunların saldırganlık davranışları üzerine etkileri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4 (1), 47-58.
İnanç, B.Y., Bilgin, M. ve Atıcı, M.K. (2004). Gelişim psikolojisi. Adana: Nobel Kitabevi.
Jarvinen, L.K. (2001). Agressive behaviour and social problem-solving strategies: A review of the findings of a seven-year follow-up from childhood to late adolescence. Criminal Behaviour and Mental Healt, 11, 236-250.
Jeynes, W.H. (2007). The relationship between parental involvement and urban secondary school student academic achievement: A meta-analysis. Urban Education, 42 (1), 82-110.
Kadan, G. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarında (4-6 yaş) saldırganlık davranışını etkileyen faktörlerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kartal, G.K. (2014). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların davranış sorunları ile annelerin evlilik uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kaynak, K.B., Kan, A. ve Kurtulmuş Z. (2016). 36-72 aylık çocuklara yönelik “saldırganlık yönelim ölçeği” geliştirme çalışması. Turkish Studies, 11 (3), 1457-1474.
Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve toplumsal şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar.
Kutlu, H. (2014). Okul öncesi kurumuna devam eden 5 yaş grubu çocukların saldırgan eğilimleri üzerinde ebeveyn tutumunun etkisinin psikanalitik kuram çerçevesinde incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Marcus, R.F. & Kramer, C. (2001). Reactive and proactive aggresion: Attachment and social competence predictors. The Journal of Generic Psychology, 162 (3), 260-275.
Miller, A.J. (2002). Çocuklarda depresyon. (Çev: M. Işık). İstanbul: Özgür Yayınları.
Osterman, K., Björkqvist, K., Lagerspetz, K., Charpentier, S., Caprara G. & Pastorelli, C. (1999). Locus of control and three types of aggression. Aggressive Behavior, 25, 61-65.
Öcel, H. (2011). Üniversite öğrencilerinde dolaylı saldırganlığın kullanımında cinsiyet farklılıkları. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28 (2) ,141-156.
Öngören-Özdemir, S. ve Tepeli, K. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin saldırgan davranışlarla baş etme stratejilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2), 51-70.
Özbey, S. (2009). Anaokulu ve Anasınıfı Davranış Ölçeği’nin (PKBS-2) geçerlik güvenirlik çalışması ve destekleyici eğitim programının etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 493-517.
Özen, G. (2010). Karşıt olma ve karşıt gelme bozukluğu olan çocukların ruhsal işleyişlerinin projektif testlerle değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Papalia, D.E., Olds, S.W., Feldman, R.D. & Gross, D. (2003). Human development. (9 th. edition). USA: McGraw Hill.
Sayın, U. (2014). 48-72 aylık çocuklardaki saldırganlık davranışlarına müdahale yöntemi olarak ebeveyn eğitim programı geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Seçer, Z., Çeliköz, N. ve Yaşa, S. (2008). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların annelerinin ebeveynliğe yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 413-428.
Shiffman C.D. (2013). The juggling act: Navigating parent involvement in the welfare reform era. Educational Policy, 27 (1), 64-91.
Sucuoğlu, H., Özkal, N., Yıldız Demirtaş, V. ve Güzeller, C.O. (2015). Çocuğa yönelik anne-baba ilgisi ölçeğinin geliştirme çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 242-263.
Suitor, J.J., Gilligan, M., Peng, S., Con, G., Rurka, M. & Pillemer, K. (2016). My pride and joy? Predicting favoritism and disfavoritism in mother-adult child relations. Journal of Marriage and Family, 78, 908-925.
Suitor, J.J. & Pillemer, K. (2000). Did mom really love you best? Exploring the role of within-family differences in developmental histories on parental favoritism. Motivation and Emotion, 24, 104-19.
Suitor, J.J. & Pillemer, K. (2006). Choosing daughters: Exploring why mothers favor adult daughters over sons. Sociological Perspectives, 49 (2), 139-161.
Suitor, J.J. & Pillemer, K. (2007). Mothers’ favoritism in later life: The role of children’s birth order. Research on Aging, 29 (1), 32-55.
Suitor, J.J., Sechrist, J. & Pillemer, K. (2007). When mothers have favorites: Conditions under which mothers differentiate among their adult children. Canadian Journal on Aging, 26, 85-99.
Şen, M. (2009). 3-6 yaş grubu çocukların sosyal davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şener, Ş. ve Karacan, E. (1999). Anne-bebek-çocuk etkileşiminde olumlu ve olumsuz özellikler. Ben Hasta Değilim Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikososyal Yönü. (Ed: Aysel Ekşi), İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38 (169), 328-345.
Yıldız, A.S. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık. Polis Bilimleri Dergisi, 6 (3-4), 131-150.
Zhang, X. (2011). Parent-child and teacher-child relationships in Chinese preschoolers: The moderating role of preschool experiences and the mediating role of social competence. Early Childhood Research Quarterly, 26 (2), 192-204.
