Okul öncesi dönem çocuklarının meslek algıları ve geleceğe dönük mesleki hayalleri

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152256

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi dönem, Mesleki gelişim, Mesleki rehberlik

Özet

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının mesleklere yönelik algılarını belirlemektir. Bu bağlamda çocukların meslek kavramına, meslek sahibi olmaya, anne ve babasının mesleğine, büyüdüğünde yapmak istediği mesleğe ve bu mesleği seçme nedenine yönelik görüşleri sorgulanmıştır. Ayrıca çocukların görselde yer alan kişilerin mesleğinin ne olduğu ve yaptığı mesleki faaliyetleri konusundaki düşünceleri belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim kullanılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim-öğretim yılı birinci döneminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya basit seçkisiz örneklem yoluyla 8 ayrı okulda okul öncesi eğitime devam eden 5 yaş grubundaki 22 kız ve 20 erkek olmak üzere toplam 42 çocuk katılmıştır. Araştırma sonucunda çocukların görseldeki kişinin hangi mesleği yaptığını bilmemelerine ya da farklı cevaplar vermelerine rağmen yaptığı işlerle ilgili fikir ve bilgi sahibi oldukları, yaptığı işi anlamlandırdıkları ve algıladıkları, görseldeki kişinin hangi mesleği yaptığını bilen çocukların o kişinin yaptığı işlere örnek verdikleri, açıkladıkları ve nitelendirdikleri görülmüştür. 

Yazar Biyografileri

Yemliha Coşkun, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Doç. Dr. Eğitim Bilimleri Bl.

Ahmet Önem, Milli Eğitim Bakanlığı

Okul Öncesi

Referanslar

Aktın, K. (2014). Okul öncesi dönemde sosyal bilgiler eğitimi: mesleklerin öğretimine yönelik bir durum çalışması. Turkish Studies, 9(5), 139-155.

Alabay, E. & Özdemir, G. (2020). 36-72 aylık çocukların mesleklere yönelik oluşturdukları toplumsal cinsiyet algıları. Turkish Studies, 15(1), 13-29.

Arslan, F., Çağlar, İ. M.& Gürbıyık, C. (2017). Kültürel miras kapsamında kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel meslekler Turgutlu örneği. Studies Of The Ottoman Domain, 7(13), 211-247.

Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(1), 1-15.

Barclay, L. K. (1974). The emergence of vocational expectations in preschool children. Journal of Vocational Behavior, 4, 1-14.

Best, J. W., & Kahn, J. V. (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri. (O. Köksal, çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.

Berg, L. B., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (H. Aydın, çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.

Bozgeyikli, H. (2008). Mesleki grup rehberliğinin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin meslek kararı verme yetkinlik düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(18), 36-58.

Byrne, M. M. (2001). Evaluating the findings of qualitative research. AORN Journal, 73(3), 703-706.

Ceylan, Ş., Cevher Kalburan, N., Yurt, Ö., & Kandır, A. (2009). Uluslararası Mimarlık ve Çocuk Kongresi, 18-21 Kasım, Ankara.

Creswell, J. W. & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative ınquiry. Theory Into Practice, 39(3), 124-130.

Çakır, M. A. (2004). Mesleki karar envanterinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 1-14.

Çakmak, Z. (1992). Çoklu Ayırma ve Sınıflandırma Analizi Eğitimde Öğrencilerin Meslek Seçimine Uygulanması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

Demir, V., Gürsoy F.&Ada, Ş. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 597-614.

Doğan, H. & Kuzgun, Y. (2008). Bilgi verici danışmanlık programının üniversiteye giriş sınavı ve üniversite eğitimine ilişkin yanlış inançlara etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(20), 291-306.

Doyle, S. (2007). Member checking with older women: A framework for negotiating meaning. Health Care for Women International, 0(28), 888–908.

Erkalan, M., Calp, H. M.& Şahin, İ. (2012). Çoklu zekâ kuramından yararlanılarak meslek seçiminde kullanılacak bir uzman sistem tasarımı ve gerçekleştirilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 5(2), 49-55.

Genç, H.& Ersoy Alkan, Ö. (2016). Altı yaş çocuklarının gelecekte ne olmak istedikleri üzerine nitel bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2221-2234.

Guba, E. G. (1981). Criteria for assessing the trustworthiness of naturalistic ınquiries. Educational Communication and Technology, 29(2), 75-91.

Güler, T. & Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(31), 55-66.

Günşen, G., Uyanık, G. & Akman, B. (2019). 5 yaş çocuklarının zihinlerindeki bilim insanı imajı içerisinde Stem alanlarının yer alma durumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(52), 320-339.

Hamamcı, Z., Bacanlı, F. & Doğan, H. (2013). İlköğretim Ortaöğretim ve Üniversite öğrencilerinin mesleki ve eğitsel kararlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 284-299.

Hamamcı, Z. & Esen Çoban, A. (2007). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 31-42.

Karabekmez, S., Yıldırım, G., Özyılmaz Akamca, G., Ellez, A. M. & Bulut Üner, A. N. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının mesleklere yönelik toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 2(1), 52-70.

Kazi, A. & Akhlaq, A. (2017). Factors affecting students’ career choice. Journal of Research and Reflections in Education, 2, 187-196.

Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: The assessment of trustworthiness. American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214-222.

Kunduracılar, Z., Akbaş, E., Büyükuysal, Ç., Biçki, D. & Erdem, E. U. (2012). Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü öğrencilerinde mesleki farkındalığın değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(3), 186-192.

Kuzgun, Y., (1999). İlköğretimde Rehberlik (Ed.: Y. Kuzgun), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı Kuramlar Uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kuzgun, Y. (2002). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: ÖSYM Yayınları.

Lee, H. C. (2012). What do you want to do when you grow up?” occupational aspirations of Taiwanese preschool children. Social Behavior and Personality, 40(1), 115-128.

Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.

Millî Eğitim Bakanlığı (2012). Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Programı. Ankara.

Onat Kocabıyık, O. (2016). Olgu Bilim ve Gömülü Kuram: bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.

Özgüven, İ. E. (2001). Çağdaş Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik.Ankara: PDREM Yayınları.

Pekkaya, M. & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin AHP ile belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 797‐818.

Razon, N. (1983). Meslek seçimi ve mesleğe yöneltme. Eğitim ve Bilim, 8(43), 23-31.

Schultheiss, D. E. P., Palma, T. V. & Manzi, A. (2005). Career development in middle childhood: a qualitative ınquiry. The Career Development Quarterly, 53,246-262.

Temel, M., Bilgiç, Ş. & Çelikkalp, Ü. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçiminde etkili faktörler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 480-487.

Temiz, Z., Ünlü Çetin, Ş. & Yılmaz, S. (2020). Okul öncesi eğitim alan beş yaş çocuklarının meslek seçimleri ve cinsiyetlerine ilişkin düşüncelerinin incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 318-350.

Trice, A. D. & King, R. (1991). Stability of kindergarten children's career aspirations. Psychological Reports, 0(68), 1378-1378.

Tuzcuoğlu, S. (2000). Benlik ve mesleki benlik kavramlarının öğrenim yılları ile ilişkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 0(12), 267-280.

Ulaş, Ö., Demirtaş Zorbaz, S., Dinçel, E. F., Çiffiliz Kınay, G. & Coştur, R. (2017). Özel okulda öğrenim görmekte olan lise öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 441-456.

Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe üniversitesi, İstanbul.

Wimpenny, P. (2000). Interviewing in phenomenology and groundedtheory: ıs there a difference?. Journal of Advanced Nursing,31(6), 1485-1492.

Yeşilyaprak, B. (1986). Gençlere meslek seçiminde yapılacak yardımlar. Eğitim ve Bilim, 10(59), 28-32.

Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Yıldırım, A. & Şimsek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Yılmaz, A. & Işık Esenay, F. (2020). İlkokul çocuklarının gözünden hemşirelik: Bir ilkokul örneği. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(3), 252-257.

Yılmaz Erdem, A. & Bilge, F. (2008). Lise öğrencileri için meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançlar ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 95-114.

Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür.

Yayınlanmış

2021-12-07

Nasıl Atıf Yapılır

Coşkun, Y., & Önem, A. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının meslek algıları ve geleceğe dönük mesleki hayalleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 289–330. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152256