Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için Sosyal İletişim Kontrol Listesi-Revizenin Türkçeye uyarlama ve geçerlik-güvenirlik çalışması
Anahtar Kelimeler:
Otizm Spektrum Bozukluğu, Sosyal İletişim ve Etkileşim, Dil, Sosyal İletişim kontrol Listesi, Geçerlik, GüvenirlikÖzet
Sosyal iletişim ve etkileşim becerileri, OSB olan çocukların güçlük yaşadıkları bir alandır. Dolayısıyla OSB olan çocukların dil ve iletişim becerilerinin gelişimin erken dönemlerinde değerlendirilmesi önemlidir. Bu araştırmada, OSB olan çocuklar için geliştirilmiş Sosyal İletişim Kontrol Listesi-Revize Versiyonu’nun Türkçeye uyarlanması ve Türkçe formunun geçerlik-güvenirliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu 294 OSB olan çocuk ve çocukların ebeveynleri ile öğretmenleri oluşturmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliği kapsamında Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Ölçüt geçerliği için Sosyal İletişim Kontrol Listesi-Revize-Okulöncesi Türkçe Versiyonu (SİLKOL-R-OTV) puanlarıyla Sosyal Yanıtlayıcılık Ölçeği-2-Okul Öncesi Türkçe Formu (SOYÖ-2-OTF) puanları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ölçeğin güvenirliği ise Cronbach Alfa güvenirlik katsayısıyla incelenmiştir. Analizler sonucunda SİLKOL-2-OTV’nin dört alt ölçekli yapısının model uyum indekslerinin iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra SİLKOL-2-OTV puanları ile SOYÖ-2-OTF puanları arasında yüksek düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur. SİLKOL-2-OTV ebeveyn ve öğretmen formlarının Cronbach Alfa katsayılarının da yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Bu bulgular SİLKOL-2-OTV’nin geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir.
Referanslar
Acarlar, F. (2019). Dil becerilerinin değerlendirilmesi. F. Acarlar & Ö. Diken (Ed.), Yetersizliği olan çocukların dil ve iletişim becerilerinin desteklenmesi içinde (ss. 181-199). Ankara: Pegem Akademi.
Aksu-Koç A, Acarlar F, Küntay A, et al. (2008). TCDI (TİGE)-Measurement and evaluation of early communicative competence of Turkish children: The adaptation of MacArthur-Bates Communicative Development Inventory (CDI) into Turkish. 12th Congress of the International Clinical Phonetics and Linguistics Association. 25 -28 June , 2008. İstanbul, Türkiye.
Alak, G. (2019). Söz öncesi dil gelişimi. F. Acarlar & Ö. Diken (Ed.), Yetersizliği olan çocukların dil ve iletişim becerilerinin desteklenmesi içinde (ss. 29-55). Ankara: Pegem Akademi.
Alpar, R. (2010). Uygulamalı istatistik ve geçerlik, güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Baio, J., Wiggins, L., Christensen, D. L., Maenner, M. J., Daniels, J., Warren, Z., ... & Durkin, M. S. (2018). Prevalence of autism spectrum disorder among children aged 8 years-autism and developmental disabilities monitoring network, 11 sites, United States, 2014. MMWR Surveillance Summaries, 67(6), 1. doi: 10.15585/mmwr.ss6706a1
Bakkaloğlu, H., Ökcün-Akçamuş, M. Ç., Demir, Ş., Bahap-Kudret, Z. ve Yalçın, S., (2019). Sosyal Yanıtlayıcılık Ölçeği-2 Okulöncesi Türkçe Formu’nun Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yayınlanmamış araştırma raporu.
Bodfish, J. W. (2007). Stereotypy, self-injury, and related abnormal repetitive behaviors. In J. W. Jacobson, J. A. Mulick & J. Rojahn (Eds.), Handbook of intellectual and developmental disabilities (pp. 481-505). Boston, MA: Springer.
Bodfish, J. W. (2011). Repetitive behaviors in individuals with autism spectrum disorders. In D. Amaral, G. Dawson & D. Geschwind (Eds.), Autism Spectrum Disorders (pp. 200-212). NC: Oxford University Press.
Bornstein, M. H., Haynes, M. O., & Painter, K. M. (1998). Sources of child vocabulary competence: A multivariate model. Journal of Child Language, 25(2), 367-393. doi: 10.1017/S0305000998003456
Brady, N. C., & Keen, D. (2016). Individualized assessment of prelinguistic communication. In D. Keen, Meadan. H, N. C. Brady & J. W. Halle (Eds.), Prelinguistic and minimally verbal communicators on the autism spectrum (pp. 101-119). Springer, Singapore.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8(4), 470-483. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/108451
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Byrne, B. M. (2016). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. New York, NY: Routledge.
Charman, T. (2004). Matching preschool children with autism spectrum disorders and comparison children for language ability: Methodological challenges. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34(1), 59-64. doi: 10.1023/B:JADD.0000018075.77941.60
Charman, T., Taylor, E., Drew, A., Cockerill, H., Brown, J., & Baird, G. (2005). Outcome at 7 years of children diagnosed with autism at age 2: Predictive validity of assessments conducted at 2 and 3 years of age and pattern of symptom change over time. Journal of Child Psychology & Psychiatry, 46(5), 500-513. doi: 10.1111/j.1469-7610.2004.00377.x
Chawarska, K., & Volkmar, F. (2005). Autism in infancy and early childhood. In F. Volkmar, R. Paul, A. Klin, & D. J. Cohen (Eds.), Handbook of autism and pervasive developmental disorders (pp. 223-246). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons
Condouris, K., Meyer, E., & Tager-Flusberg, H. (2003). The relationship between standardized measures of language and measures of spontaneous speech in children with autism. American Journal of Speech-Language Pathology, 12, 349-358. doi: 10.1044/1058-0360(2003/080)
Constantino, J. N. (2002). The Social Responsiveness Scale. Los Angeles, CA: Western Psychological Services.
Constantino, J. N., & Gruber, C. P. (2012). Social Responsiveness Scale-Second Edition (SRS-2). Torrance: Western Psychological Services.
Crocker, L., & Algina, J. (2008). Introduction to classical and modern test theory. Mason, Ohio: Cengage Learning.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Vol. 2). Ankara: Pegem Akademi.
Diken, I. H., Ardıç, A., Diken, Ö., & Gilliam, J. E. (2012). Exploring the validity and reliability of Turkish Version of Gilliam Autism Rating Scale-2: Turkish standardization study. Eğitim ve Bilim, 37(166), 318-328. Retrieved from: http://egitimvebilim.ted.org.tr
Erdoğan, Y., Bayram, S., & Deniz, L. (2007). Web based instruction attitude scale: Explanatory and confirmatory factor analyses. Journal of Human Sciences, 4(2), 1-14. Retrieved from: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/335/247
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Fombonne, E. (2009). Epidemiology of pervasive developmental disorders. Pediatric Research, 65(6), 591-598. doi: 10.1203/PDR.0b013e31819e7203
George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple study guide and reference (10th ed). Boston, MA: Pearson.
Gernsbacher, M. A., Geye, H. M., & Weismer S. E. (2005). The role of language and communication impairments within autism. In P. Fletcher & J. C. Miller (Eds.), Language disorders and developmental theory (pp. 73-93). Philadelphia, PA: John Benjamins
Gilliam, J. E. (2006). Gilliam autism rating scale: Second edition. Austin, TX.: PRO-ED
Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60. Retrieved from: http://www.ejbrm.com/issue/download.html?idArticle=183
Ingersoll, B., & Dvortcsak, A. (2010). Teaching social communication: A practitioner’s guide to parent training for children with autism. New York, NY: Guilford Press.
Ingersoll, B., & Wainer, A. (2013). Pilot study of a school-based parent training program for preschoolers with ASD. Autism: The International Journal of Research and Practice, 17(4), 434-448. doi: 10.1177/1362361311427155
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. New York, NY: Guilford publications.
MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., & Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4(1), 84. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download? doi=10.1.1.536.6317&rep=rep1&type=pdf
Marshall, C., & Rossman, G. B. (2016). Designing qualitative research. Singapore: Sage publications.
Meyers, L. S., Gamst, G., & Guarino, A. J. (2006). Multiple Regression. In Applied multivariate research: Design and interpretation (pp.147-196). Thousand Oaks, CA: Sage Publications
Ökcün-Akçamuş, M. Ç. (2016). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sosyal iletişim becerileri ve dil gelişim özellikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(2), 163-192. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.246293
Paul, R. (2007). Communication and its development in autism spectrum disorders. In F. R. Volkmar (Ed.), Autism and pervasive developmental disorders (pp. 129-155). New York, NY: Cambridge University Press.
Paul, R. (2008). Communication development and assessment. In K. Chawarska, A. Klin, & F. R. Volkmar (Eds.), Autism spectrum disorders in infants and toddlers (pp. 76-103). New York, NY: The Guilford Press.
Paul, R., & Fahim, D. (2014). Assessing communication in autism spectrum disorders. In R. A., Volkmar, R. Paul, J. S., Rogers & A. K., Pelphrey (Eds.), Handbook of autism and pervasive developmental disorders (pp. 673-695). New York, NY: John Wiley.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. doi: 10.1.1.509.4258&rep=rep1&type=pdf
Sigman, M., & McGovern, C. (2005). Improvement in cognitive and language skills from preschool to adolescence in autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 35(1), 15-23. doi: 10.1007/s10803-004-1027-5
Siller, M., & Sigman, M. (2002). The behaviors of parents of children with autism predict the subsequent development of their children’s communication. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32(2), 77-89. doi: 10.1023/A:1014884404276
Stone, W., & Yoder, P. J. (2001). Predicting spoken language level in children with autism spectrum disorders. Autism, 5(4), 341-361. doi: 10.1177/1362361301005004002
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). New York, NY: Pearson
Tomasello, M., & Mervis, C. B. (1994). The instrument is great, but measuring comprehension is still a problem. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59(5), 174-179. doi: 10.1111/j.1540-5834.1994.tb00186.x
Trembath D., & Iacono T. (2016). Standardized assessment of prelinguistic communication. In D. Keen, H. Meadan, N. Brady, & J. Halle (Eds.), Prelinguistic and minimally verbal communicators on the autism spectrum (pp. 75-100). Singapore: Springer.
Wainer, A. L., Berger, N. I., & Ingersoll, B. R. (2017). Brief report: The preliminary psychometric properties of the Social Communication Checklist. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47(4), 1231-1238. doi: 10.1007/s10803-016-3026-8
Wilkinson, K. M. (1998). Profiles of language and communication skills in autism. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 4(2), 73-79. Doi: 10.1002/(SICI)1098-2779(1998)4:2<73::AID-MRDD3>3.0.CO;2-Y
