Okula hazır bulunuşluk ve yürütücü işlev performansları arasındaki ilişki

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042208

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Okula hazır bulunuşluk, Yürütücü işlevler, Çalışma belleği, Engelleyici kontrol

Özet

Bu çalışmada, 5-6 yaş çocuklarının okula hazır bulunuşluk düzeyleri ile yürütücü işlev görevlerinde sergiledikleri performansları arasındaki ilişki incelenmiştir. İlişkisel tarama yönteminin kullanıldığı bu çalışmanın örneklemini 69 çocuk oluşturmuştur. Çocukların matematik, fen, ses, çizgi ve labirent alt boyutlarının ölçülmesiyle okula hazır bulunuşluk düzeyleri belirlenmiştir.   Yürütücü işlev performanslarını belirlemek amacıyla çalışma belleği ve engelleyici kontrol becerilerine yönelik olan görevler kullanılmıştır. Veriler, Kendall’s tau-b korelasyon tekniği ve  Mann Whitney U testi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, çocukların çizgi alt boyutu puanlarının engelleyici kontrol görevi ile; çizgi, matematik, ve labirent alt boyutu puanlarının çalışma belleği görevi ile ve fen, ses ve labirent puanlarının ise hem çalışma belleği hem de engelleyici kontrol performansını içeren görev ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Çalışma belleği performansları yüksek olan çocukların matematik, çizgi ve labirent alt boyutu puanlarının, hem çalışma belleği hem de engelleyici kontrol performansları yüksek olan çocukların ise fen, ses ve labirent alt boyutlarından aldıkları puanlarının yüksek olduğu belirlenmiştir.  

 

Referanslar

Aarnoudse-Moens, C.S. & Smidts, D. P., Oosterlaan, J., Duivenvoorden, H. J., & Weisglas-Kuperus, N. (2009). Executive Function in Very Preterm Children at Early School Age. Journal Abnormal Child Psychology, 37, 981-993.

Becker, D. R., McClelland, M. M., Loprinzi, P., & Trost, S. G. (2014). Physical activity, self-regulation, and early academic achievement in preschool children. Early Education and Development, 25, 56-70.

Best, J. R., & Miller, P. H. (2010). A Developmental perspective on executive function. Child Development, 81(6), 1641-1660. DOI:10.1111/j.1467-8624.2010.01499.x.

Blair, C. (2016). The development of executive functions and self-regulation: A bidrectional psychobiological model(Bölüm 23,ss.417-440). Handbook of Self-Regulation: Research, Theory and Applications (Editörler: K. D. Vohs & R. F. Baumeister), NY: The Guilford.

Blair, C. (2017). Educating executive function. WIREs Cognitive Science, 8, 1-6.e1403. DOI: 10.1002/wcs.1403

Blair, C. & Diamond, A. (2008). Biological processes in prevention and intervention: The promotion of self-regulation as a means of preventing school failure. Development and Psychopathology, 20, 899-911.

Blair, C. & Raver, C. C. (2015). School readiness and self-regulation: A developmental psychobiological approach. Annual Review of Psychology, 66, 711-731.

Blair, B. & Razza, R. P. (2007). Relating effortful control, executive function, and false belief understanding to emerging math and literacy ability in kindergarten. Child Development, 78, 2, 647-663.

Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: PEGEM.

Carlson, S. M. (2005). Developmentally sensitive measures of executive function in preschool children. Developmental Neuropsychology, 28(2), 595-616, DOI: 10.1207/s15326942dn2802_3

Carlson, S. M., Davis, A. C.,& Leach, J. G. (2005). Less is more: Executive function and symbolic representation in preschool children. Psychological Science, 16, 609-616.

Diamond, A. (2012). Activities and programs that improve children’s executive functions. Current Directions in Psychological Science, 21(5) 335 -341.

Diamond, A., Kirkham, N. & Amso, D. (2002). Conditions under which young children can hold two rules in mind and ınhibit a prepotent Respons. Developmental Psychology, 38(3), 352-362.

Diamond A., Prevor M.B., Callender G., Druin D.P.(1997). Prefrontal cortex cognitive deficits in children teated early and continuously for PKU. Monographs of the Society for Research in Child Development 62:1-206. [PubMed: 9353949]

Dinehart, L. & Manfra, L. (2013). Associations between low-ıncome children’s fine motor skills in preschool and academic performance in second grade. Early Education and Development, 24, 138-161.

Erkan, S. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40: 186-197.

Fujisawa, K. K., Todo, N., & Ando, J. (2019). Changes in genetic and environmental influences on

cognitive ability, executive function, and preacademic skills in Japanese preschool age twins. Developmental Psychology, 55(1), 38-52.

Garon, N., Bryson, S. E., & Smith, I. M. (2008). Executive function in preschoolers: A review using an integrative framework. Psychological Bulletin, 134,1, 31-60.

Gerstadt, C., Hong, Y., & Diamond, A. (1994). The relationship between cognition and action: Performance of 3 ½-7 year old children on a stroop-likeday-night test. Cognition, 53, 129-153.

Graziano, P. A., Garb, L. R., Ros, R., Hart, K., & Garcia, A. (2016). Executive functioning and school readiness among preschoolers with externalizing problems: The moderating role of the student-teacher relationship. Early Education and Development, 27,5, 573-589.

Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel.

Koçyiğit, S. & Kayılı, G. (2014). Farklı bilişsel tempoya sahip anaokulu çocuklarının ilkokula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39, 175, 14-26.

Lara-Cinisomo, S., Fuligni, A. S., Ritchie, S., Howes, C., Karoly, L. (2008). Getting ready for school: An examination of early childhood educators’ belief systems. Early Childhood Education Journal, 35, 343-349. DOI 10.1007/s10643-007-0215-2

Ling, D.S., Wong, C. D., & Diamond, A. (2015). Do children need reminders on the Day-Night task, or simply some way to prevent them from responding too quickly? Cognitive Development, 37, 67-72.

Mann, T. D., Hund, A. M., Hesson-McInnis, M. S. & Roman, Z. J. (2016). Pathways to school readiness: Executive functioning predicts academic and social-emotional aspects of school readiness. International Mind, Brain, and Education Society and Wiley Periodicals, Inc. 11(1), 21-31.

Maxwell, K. L., Bryant, D. M., Ridley, S. M., & Keyes-Elstein, L. (2001). North Carolina’s kindergartners & schools: Summary report. Chapel Hill: University of North Carolina, Frank Porter Graham Child Development Center.

McClelland, M. M., Cameron, C. E., Duncan, R., Bowles, R. P., Acock, A. C., Miao, A., & Pratt, M. E. (2014). Predictors of early growth in academic achievement: The Head-Toes-Knees-Shoulders task. Frontiers in Psychology,5, 1-14.

McClelland, M. M. & Wanless, S. B. (2012) Growing up with assets and risks: The importance of self-regulation for academic achievement. Research in Human Development, 9,4, 278-297.

Mischel, W., Shoda, Y., & Rodriguez, M. L. (1989). Delay of gratification in children. Science, 244, 933-938.

Miyake, A., Friedman, N. P., Emerson, M. J., Witzki, A. H., & Howerter, A. (2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex ‘‘frontal lobe’’ tasks: A latent variable analysis. Cognitive Psychology, 41, 49-100.

Morrison, G. S. (2006). Foundations of Early Childhood Education. Ohio: Pearson Education Inc.

National Association for the Education of Young Children (NAEYC, 2009). Where we stand on School Readiness.

Oktay, A. (1983). Okul Olgunluğu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 3089.

Oktay, A. (2013). Okul öncesi eğitim ve ilköğretimin çocuğun yaşamındaki yeri ve önemi (ss.1-23). İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları. PEGEM.

Passolunghia, M. C., Lanfranchib, S., Altoèb, G., & Sollazzoa, N. (2015). Early numerical abilities and cognitive skills in kindergarten children. Journal of Experimental Child Psychology, 135, 25-42.

Polat Unutkan, Ö. (2003). Marmara ilköğretime hazır oluş ölçeğinin geliştirilmesi ve standardizasyonu (Development and standardization of Marmara primary school readiness scale). (Unpublished PhD Thesis), Marmara University, Education Sciences Institute, Istanbul.

Ribner, A. D., Willoughby, M. T., Blair, C. B. & The Family Life Project Key Investigators (2017). Executive Function Buffers the Association between Early Math and Later Academic Skills. Frontiers in Psychology, 8. doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00869

Singer, D. B. & Bashir, A. S. (1999).What are executive functions and self-regulation and what do they have to do with language-learning disorders? Language, Speech, and Hearing Services in School, 30, 265-273.

Üstün, E., Akman, B., & Uyanık, G. (2000). Farklı sosyoekonomik kökenli 6 yaş grubu çocukların ilkokula hazırlık düzeylerinin bir değerlendirmesi. Eğitim ve Bilim, 25, 116, 54-58.

Welsh, J. A., Nix, R. L., Blair, C., Bierman, K. L. & Nelson, K. E. (2010). The development of cognitive skills and gains in academic school readiness for children from low-ıncome families. Journal Educational Psychology, 102(1), 43-53. DOI:10.1037/a0016738.

Welsh, M. C., Pennington, B. F., & Groisser, D. B. (1991). A normative-developmental study of executive function: A window on prefrontal function in children. Developmental Neuropsychology, 7, 131-149.

Wenz-Gross, M., Yoo, Y., Upshur, C. C. & Gambino, A. J. (2018). Pathways to kindergarten readiness: The roles of second step early learning curriculum and social emotional, executive functioning, preschool academic and task behavior skills. Frontiers in Psychology, 9, 1-19.

Whitebread, D, & Basilio, M. (2012). The emergence and early development of self-regulation in young children. Profesorado,16(1), 15-33.

Wiebe, S. A., Sheffield, T., Nelson, J. M., Clark , C. A., Chevalier, N. & Espy, K. A. (2011). The structure of executive function in 3-year-old children. Journal of Experimental Child Psychology. 108(3), 436-452.

Willoughby, M. T., Piper, B., Oyanga, A., & Merseth, K. K. (2019). Measuring executive function skills in young children in Kenya: Associations with school readiness. Develepmental Science, 18:e12818.

Yayınlanmış

2020-11-01

Nasıl Atıf Yapılır

İvrendi, A. (2020). Okula hazır bulunuşluk ve yürütücü işlev performansları arasındaki ilişki. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 66–87. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042208

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri