“Kahramanın Kim?”: Okul öncesi dönem çocuklarının kahramanlarının incelenmesi

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202041224

Yazarlar

  • Erhan Alabay SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi dönem, kahraman, çocuk

Özet

Bu araştırmanın amacı, 36-72 aylık çocukların kahraman özelliklerinin incelenmesidir. Araştırma karma model ile tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul ili Pendik ilçesinde özel ve resmi eğitim kurumlarında öğrenim gören 36-72 aylık toplam 200 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada, çocuklar ile bireysel olarak görüşülüp, öncelikle “kahraman” kavramı yaş seviyesine uygun olarak anlatılmıştır. Çocuklara görüşme esnasında 3 temel açık uçlu soru yöneltilmiştir. “Senin kahramanın kimdir?”, “Kahramanının en sevdiğin özelliği nedir?” ve “Kahramanının özelliği sende olsa ne yapardın?” soruları çocuklara sorulmuştur ve çocukların verdikleri cevaplar ise görüşme formu üzerine yazılmıştır. Araştırma sonucunda, tüm çocuklardan alınan kahramanların %96’sının belirgin bir cinsiyeti olduğu ve %71,5’inin ise erkek cinsiyetine sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan çocukların kahramanlarını büyük oranda aile bireylerinden ve çizgi film kahramanlarından seçtiği, kahraman olarak kitaplardaki karakterden çok az oranda seçtiği görülmüştür.

Referanslar

Aksoy, P., & Baran, G. (2017). Annelerin cinsiyet rollerine ilişkin özellikleri ile çocukların oyuncak tercihleri ve oynadıkları oyun türleri arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 102-136.

Alabay, E., & Yağan Güder, S. (2014). Oyuncak reklamlarının mesajı: “Bana cinsiyetini söyle, sana oyuncağını söyleyeyim”¦” Akdeniz Üniversitesi I. Dil, Kültür ve Edebiyat Çalıştayı, 5 Haziran 2015, Antalya, 1-16.

Alabay, E., Toprakkaya, İ. M., Dörtyama, G., Baltacı, E., Şavşet, S., Bozkurt, D. ve Kıyaker, S. (2014). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin eğitimde toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. VI. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongre Kitabı, 5-8 Haziran 2014, Ankara, 657-672.

Alpan Özdemir, E. D. (2017). Toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının çocuk oyunlarına yansıması. GSF Sanat Dergisi, 31, 80-89.

Anderson, K. J., & Cavallaro, D. (2002). Parents or pop culture? Children's heroes and role models. Childhood Education, 78(3), 161-168.

Aral, N., Ceylan, R.., & Bıçakçı M. Y. (2011). Çocukların televizyon seyretme alışkanlıklarının yaş ve cinsiyete göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 489-498.

Atav Ülker, P., İkiz, S., Uyar, G., & Yakar, N. (2018). 3-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin oyuncak seçme ve kullanma stratejileri. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı 4, 64-77.

Bağçeli Kahraman, P., & Başal, H.A. (2011). Anne eğitim düzeyine göre çocukların cinsiyet kalıpyargıları ile oyun ve oyuncak tercihleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 36-58.

Berns, R. M. (2012). Child, family, school, community: Socialization and support. USA: Wadsworth Publishing.

Bolışık, B., Bal Yılmaz, H., Yavuz, B., & Tural Büyük, E. (2014). Yetişkinlerin çocuklar için oyuncak seçimine yönelik davranışlarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 976-990.

Boyatzis, C. J., Matillo, G. M., & Nesbitt, K. M. (1995). Effects of the "Mighty Morphin Power Rangers" on children's aggression with peers. Child Study Journal, 25(1), 45-55.

Bronfenbrenner, U. (1979). Contexts of child rearing: Problems and prospects. American Psychologist, 34, 844-850.

Bronfenbrenner, U. (1989). Ecological systems theory. Annals of Child Development, 6, 187-249.

Calvert, S. L., Kotler, J. A., Zehnder, S. M., & Shockey, E. M. (2003). Gender stereotyping in children's reports about educational and informational television programs. Media Psychology, 5(2), 139-162.

Çelebi Öncü, E., & Ünlüer, E. (2012). Preschoolers’ views about gender related games and toys. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 5924 - 5927.

Değirmenci, G. Y., & Somer, B. (2015). Resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet kavramı açısından incelenmesi. II. International Eurasian Educational Research Congress, 8-10 Haziran 2015, Ankara.

Diken, H. İ. (2010). Erken çocukluk eğitimi(1. Baskı).Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.

Doğan, A. (2000). Ekolojik sistemler kuramı çerçevesinde akran zorbalığının incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(3), 149-162.

Durualp, E., & Aral, N. (2011). Oyun temelli sosyal beceri eğitimi (1. Baskı). Ankara:Vize Yayıncılık.

Estrada, J. D., García-Ael, C., & Martorell, J. L. (2015). Gender differences in adolescents' choice of heroes and admired adults in five countries. Gender and Education, 27(1), 69-87.

Glascock, J. (2001). Gender roles on prime-time network television: Demographics and behaviors. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 45(4), 656-669.

Griffiths, M., & Machin, D. (2003) Television and playground games as part of children’s symbolic culture. Social Semiotics, 13(2), 147-160.

Gümüşoğlu, F. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2(4), 39-50.

Güngör, A., & Ersoy, Ö. (1994). Televizyon programlarının okul öncesi dönem çocuklarına etkisine ilişkin anne-baba görüşleri, 10.YA-PA Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırması Semineri, Ankara.

Günüç, S. , Odabaşı, H., & Kuzu, A. (2012). Factors affecting lifelong learning. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2), 309-325.

Hamlen, K. R., & Imbesi, K. J. (2020). Role models in the media: A content analysis of preschool television programs in the U.S. Journal of Children and Media, 14(3), 1-22.

Hentges, B., & Case, K. A. (2013). Gender representations on disney channel, cartoon network, and nickelodeon broadcasts in the United States. Journal of Children and Media, 7(3), 319-333.

Holub, S., Tisak, M., & Mullins, D. (2008). Gender differences in children's hero attributions: personal hero choices and evaluations of typical male and female heroes. Sex Roles. 58(7-8), 567-578.

Kampf, Z., & Hamo, M. (2015). Children talking television: The salience and functions of media content in child peer interactions. Discourse & Communication, 9(4), 465-485.

Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayın Dağıtım.

Kassay, R. (2019). Barbie princesses and Star Wars clones: gender stereotypes in the representation of children’s favourite heroes””a participant study in urban and rural contexts, among Hungarians from Romania. Feminist Media Studies, 19(5), 684-701.

Kaynak, D., & Aktaş, E. (2017). Okul öncesi hikaye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri. Ekev Akademi Dergisi, 21(72), 67-85.

Kostelnik, M. J., Gregory, K. M., Soderman, A. K., & Whiren, A. P. (2011). Guiding children’s social development and learning. USA: Cengage Learning Custom Publishing.

Levine, L. E., & Munsch, J. A. (2010). Child development: An active learning approach. USA: Sage Publications.

Merriam, S. B. (2009). Qualitative research A guide to design and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass.

Nathanson, A. I. (1998). The immediate and cumulative effects of television mediation on children's aggression. Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Wisconsin-Madison.

Oruç, C., Tecim, E., & Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler. EKEV Akademi Dergisi, 15(48), 303-319.

Parke, R. D., & Clarke-Stewart, A. (2010). Social development. USA: RRD/Jefferson City.

Peters, K. M., & Blumberg, F.C. (2002). Cartoon violence: Is it as detrimental to preschoolers as we think? Early Childhood Education Journal, 29(3),143-148.

Power, S., & Smith, K. (2017). ‘Heroes’ and ‘villains’ in the lives of children and young people. Discourse Stud. Cult. Polit. Edu., 38, 590-602.

Rathus, S. A. (2011). Childhood & adolescence: Voyages in development. USA: Wadsworth Cengage Learning.

Robinson, C. C., & Morris, J. T. (1986). The gender-stereotyped nature of Christmas toys received by 36-, 48-, and 60-month-old children: A comparison between nonrequested vs. requested toys. Sex Roles, 15, 21-32.

Rogers, A. (2005). Non-formal education: Practical schooling or participatory education. Boston, MA: Springer.

Rogers A. (2014), The base of the iceberg. Informal learning and its impact on formal and nonformal learning, Verlag Barbara Budrich, Opladen; Berlin; Toronto, available at http://nbnresolving.de/urn:nbn:de:0111-pedocs-148444, accessed 21 December 2019.

Senemoğlu, N. (1994). Okul öncesi eğitim programı hangi yeterlilikleri kazandırmaktadır? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 10-25.

Sezer, M. Ö. (2010). Masallar ve toplumsal cinsiyet. İstanbul: Evrensel Yayınları.

Shaffer, D. R. (2009). Social and personality development. USA: Wadsworth Cengage Learning.

Silverman, D. (2001). Interpreting qualitative data, methods for analyzing talk, text and interaction (2nd ed.). London: Sage Publication Inc.

Tuzcuoğlu, N., Güven, .G., & Efe, K. (2006). 4-6 Yaş grubu çocuklarında oyuncak tercihlerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi 1. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, İstanbul, Bildiri Kitabı: 1.Ya-Pa Yayıncılık, 455-473.

Werquin, P. (2010). Recognising non-formal and informal learning: Outcomes, policies and practices. OECD Publications.

White, S. H., & O'Brien, J. E. (1999). What is a hero? An exploratory study of students' conceptions of heroes. Journal of Moral Education, 28(1), 81-95.

Yağan Güder, S., & Alabay, E. (2016). 3-6 yaş arasındaki çocukların oyuncak tercihlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 7(2), 91- 111.

Yaşar, M., & Paksoy, İ. (2011). Çizgi filmlerdeki saldırgan içerikli görüntülerin çocukların serbest oyunları sırasındaki saldırganlık düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 279-298.

Yavuzer, H. (2001). Çocuk psikolojisi (20. Baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi.

Yayınlanmış

2020-04-01

Nasıl Atıf Yapılır

Alabay, E. (2020). “Kahramanın Kim?”: Okul öncesi dönem çocuklarının kahramanlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(1), 152–171. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202041224

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri