48-72 Aylık çocuklar için Okul Öncesi İşitsel İşlemleme Testi (İŞTE)’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması
Anahtar Kelimeler:
Okul öncesi, İşitsel işlemleme, işitsel bellek, işitsel dikkat, işitsel farkındalıkÖzet
Bu çalışma okul öncesi dönem çocukların işitsel işlemleme becerilerini değerlendirmek üzere geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi amacıyla tasarlanmıştır. 48-72 aylık çocuklar için geliştirilen Okul Öncesi İşitsel İşlemleme Testi (İŞTE) listeleri, alan yazın taraması yapılarak hazırlanmıştır. Alan uzmanlarından alınan görüşler doğrultusunda test düzenlenmiş ve ardından Lawshe analizi uygulanarak yüzey ve kapsam geçerliliği sağlanmıştır (KGO=0.99, p<0.05). Test, araştırmacı tarafında 48-72 aylık 502 çocuğa uygulanmış, yapı geçerliliğinin sınanması için faktör analizi işlemleri öncesinde örneklem büyüklüğünün uygunluğunu belirleyebilmek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin Testi yapılmıştır (KMO=0.88; x2 (231) =6905.36; p<0.01). Açımlayıcı faktör analizi sonucunda İŞTE’nin öz değeri 1 ve 1 den fazla olan 4 faktörlü bir yapıdan oluştuğu görülmüştür. Alt testler iç tutarlılık katsayıları Ses Bilgisel Farkındalık: Aynı Sesle Başlayanlar (α=0.84), Ses Bilgisel Farkındalık: Aynı Sesle Bitenler(α=0.86), Kısa Süreli İşitsel bellek(α=0.94), İşitsel Ayırt Etme (α=0.78) ve İŞTE toplamı (α=0.88) olarak hesaplanmıştır.Referanslar
Aamondt, S., & Wang, S. (2011). Welcome to Your Child's Brain: How the Mind Grows from Conception to College. USA: Bloomsbury.
Akarsu, B. (2017). Modern Öğretim Teknolojisi ve Materyal Tasarımı. İstanbul: Cinius Yayınları.
American Speech-Language-Hearing Association. (2005). Auditory processing disorders. http://asha.org/policy adresinden 12 Haziran 2015 tarihinde erişilmiştir.
Atlı, S., ve Beyazıt, U. (2015). Bebeklik ve ilk çocukluk döneminde duyusal deneyimler. M. Yıldız Bıçakçı içinde, Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde (0-36 Ay) Gelişim: Duyuların Gelişimi ve Desteklenmesi. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
Barker, M., & Purdy, S. (2016). An initial investigation into the validity of a computer-based auditory processing assessment (Feather Squadron). International Journal of Audiology, 55, 173-183.
Baş, T., ve Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Beaty, J., & Pratt, I. (2015). Early Literacy in Preschool and Kindergarden: A Multicultural Perspective. USA: Pearson.
Bellis, T. (2002). When The Brain Can't Hear: Unraveling The Mystery of Auditory Processing Disorder. New York: Pocket Books.
Best, J., & Kahn, J. (2017). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. (O. Küksal, Dü.) Konya: Eğitim Yayınevi.
Bilavski, E., Shahar-Nissan, K., Pardo, J., Attias, J., & Amir, J. (2016). Hearing outcome of infants with congenital cytomegalovirus and hearing impairment. ADC Online First, 1-6.
Boets, B., Wouters, J., van Wieringen, A., & Ghesquire, P. (2007). Auditory processing, speech perception and phonological ability in pre-school children at high-risk for dyslexia: A longitudinal study of the auditory temporal processing theory. Neuropsychologia, 45(8), 1608-1620.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kİtabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi YAyınları.
Child, D. (2006). The Essentials of Factor Analysis. London: Continuum International Publishing.
Comrey, A., ve Lee, H. (1992). A first course in factor analysis. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Çam, M.O., ve Baysan-Arabacı, L. (2010). Tutum ölçeği hazırlamada nitel ve nicel adımlar. Hemşirelikte Arama ve Geliştirme Dergisi, 2, 59-71.
Darıca, N., ve Şipal, F. (2011). İşitme Engelli Çocuklarda Gelişim Ve Eğitsel Müdahale. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Dekerle, M., Meunier, F., N'Guyen, M.-A., Gillet-Perret, E., Lassus-Sangosse, D., & Donnadieu, S. (2018). Central auditory processing development in primary school children. International Journal of Phonetics and Audiology.
DeVellis, R. (2014). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. (T. Totan, Dü.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Erbay, F. (2013). Dikkat toplama ve okuma olgunluğu değişkenlerinin altı yaş çocuklarının işitsel muhakeme ve işlem becerilerini yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 413-429.
Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. (2015). How to Design ande Evaluate Research in Education. New York: Mc Graw Hill Education.
Gardner, M. (1993). Test of Auditory Reasoning And Processing Skills Manuel. Novato: Academic Therapy Publication.
Girgin, C., ve Kemaloğlu, Y. (2017). İşitme yetersizliği olan çocuklara yönelik eğitim ortamları ve eğitimlerine kullanılan iletişim yaklaşımları. H.
Gürgür, & P. Şafak içinde, İşitme ve Görme Yetersizliği. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Gliner, J., Morgan, G., & Leech, N. (2009). Research Methods in Applied Settings An Integrated Approach To Design And Analysis. London: Routledge.
Guilford, J. (1954). Psycometric Methods. New York: Mc Graw Hill.
İncesulu, A. (2017). İşitme sistemi ve anatomisi. Edt: Zerrin Turan, İşitmenin Doğası ve Yardımcı Teknolojiler içinde Bölüm 2. Ankara: Pegem Akademi.
Karakoç, F., ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası(40), 9-18.
Karaman, G. (2013). Erken okuryazarlık becerilerini değerlendirme aracı'nın geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karaman, G., ve Güngör-Aytar, A. (2016). Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı’nın (EOBDA) geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 516-541.
Kemaloğlu, Y. (2017). İşitme yetersizliği: tanım, sınıflama, yaygınlık ve nedenleri. Edt: Hasan Gürgür ve Pınar Şafak. İşitme ve Görme Yetresizliği içinde Bölüm 1 Ankara: Pegem Akademi.
Kujala, T. & Leminen, M. (2017). Low-level neural auditory discrimination dysfunctions in specific language impairment””A review on mismatch negativity findings. Developmental Cognitive Neuroscience(28), 65-75.
Liebenthal, E., Binder, J., Spitzer, S., Possing, E., & Medler, D. (2005). Neural substrates of phonemic perception. Cerebral Cortex.
Martin, N., & Brownell, R. (2005). Test of Auditory Processing Skills Manuel . California USA: Academic Theraphy Publications.
Møller, A. R. (2013). Hearing : Anatomy, Physiology, and Disorders of the Auditory System. San Diego, CA: Plural Publishing, Inc.
Moore, B. C. (2014). Auditory Processing Of Temporal Fine Structure: Effects Of Age And Hearing Loss. 5 Toh Tuck Link, Singapore: World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
Polat, Ö. (2013). Marmara İlköğretime Hazır Oluş Ölçeği El Kitabı. İstanbul.
Polat-Unutkan, Ö. (2003). Marmara İlköğretime Hazır Oluş Ölçeği'nin geliştirilmesi ve standizasyonu. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Polat-Unutkan, Ö. ve Oktay, A. (2004) Marmara İlköğretime Hazır Oluş Ölçeğinin geliştirilmesi ve standardizasyonu. (Development and standardization of Marmara School Readiness Inventory) First International Pre-School Education Congress . Marmara University. İstanbul: Yapa Publishing., 336-352.
Sarı, B., ve Aktan Acar, E. (2013). Erken Çocukluk Dönemi Fonolojik Duyarlılık Ölçeği’nin (EÇDFDÖ) geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2195-2215.
Sertel Berk, Ö., ve Özkul, H. (2014). Duyum ve ALgı Psikolojisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
Sönmez, V., ve Alacapınar, F.G. (2017). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
TC Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2016). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2015/'16.https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf adresinden 10 Hazirazn 2015 tarihinde erişilmiştir.
TC Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu. (2016). 07.03.2016 tarih ve 12 sayılı İlköğretim Türkçe Dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programında Değişiklik Yapılması'na ilişkin karar. https://ttkb.meb.gov.tr/kurulkararlari/fihristler/fihrist_2016.pdf adresinden 10 Haziran 2015 tarihinde erişilmiştir.
Tepeli, K., Er Şahin, S., ve Erbay, F. (2018). Selçuk İşitsel Muhakeme ve İşlem Becerileri Testi (SİMİBT)’nin geliştirilmesi ve geçerlik-güvenirlik çalışması. International Journal of Education Sciences and Learning Technology, 1(2), 33-42.
Yazıcıoğlu, Y., ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayınları.
Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlik indekslerinini kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/PamukkaleBildiri.pdf
