Çocuklar için İstismar Bilgi Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliği

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043271

Yazarlar

  • Esma Sakınmaz Çalışmıyor
  • Ayşe Meydanlıoğlu Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Cinsel İstismar, Çocuklar İçin İstismar Bilgi Ölçeği, Geçerlik, Güvenirlik

Özet

Araştırmanın amacı, Çocuklar İçin İstismar Bilgi Ölçeği’ni Türkçe’ye uyarlayarak, geçerlik ve güvenirliğini saptamaktır. Metodolojik tipte olan bu araştırma, Antalya’daki 3 ilkokulun 4. sınıfına devam eden 367 çocuk üzerinde yapılmıştır. Verilerin toplanmasında; Çocuk Tanıtıcı Bilgi Formu ve Çocuklar İçin İstismar Bilgi Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin dil uyarlaması yapıldıktan sonra, kapsam geçerliği için 10 uzmandan görüş alınması sonucu hesaplanan Content Validity Index (CVI) dil ifade açısından 0,98 ve kapsam uygunluğu açısından ise 0,90 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin iç ölçüt geçerliğinin değerlendirilmesinde alt ve üst grup ortalamaları arasında ileri düzeyde anlamlı fark olduğu (t=-33,27, p<0.05) saptanmıştır. Ölçeğin genel iç güvenirlik katsayısı (KR 20) 0,69 olarak bulunmuştur. Ölçeğin Rasch analizi sonucunda maddelerinin uyum içi/dışı indeks değerlerinin Rasch modeline uygun olduğu tespit edilmiştir. Çocuklar İçin İstismar Bilgi Ölçeği’nin geçerliği yüksek, güvenirliği ise orta düzeyde bir araç olduğu belirlenmiştir.

Yazar Biyografileri

Esma Sakınmaz, Çalışmıyor

Uzman Hemşire

Ayşe Meydanlıoğlu, Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı

Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Dr.Öğr.Üyesi

Referanslar

Aksayan, S., Gözüm, S. (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi 4(1), 9-14.

Aksoy, ÖM. (1993). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitapevi.

Alexander, A.D. (1998). The assessment of a school-based intervention for the prevention of child sexual abuse. Doctoral thesis, University of Toronto, Canada.

Alpar, R. (2014). Spor ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.

Anagnostaki, L., Wright, M.J., Bourchier-Sutton, A.J. (2010). The semantics of secrecy: Young children’s classification of secret content. The Journal of Genetic Psychology (171), 279-299.

Baker, C.K., Gleason, K., Naai, R., Mitchell, J., and Trecker, C. (2012). In creasing knowledge of sexual abuse: A study with elementary school children in Hawaii. Research On Social Work Practice Journal 23(2), 167-178.

Barth, J., Bermetz, L., Heim, E., Trelle, S., Tonia, T. (2013). The current prevalence of child sexual abuse World wide: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Public Health 58(3), 469-83.

Bond, T.G., ve Fox, C.M. (2007). Applying the Rasch model: Fundamental measurement in the human sciences (2nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.

Borsa, J.C., Damásio, B.F., Bandeira, D.R. (2012). Cross-Cultural adaptation and validation of psychological instruments: Some considerations. Paidéia 22(53), 423-432.

Bulut, S. (2016) Çocuk cinsel istismarı hakkında bir derleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3(28), 139-156.

Burkay İ (2017) Çocuk yetiştirmede rol model. Bilgi Yurdu Gençlik Dergisi (29), 9.

Büyüköztürk, Ş. (2016). Geçerlik ve Güvenirlik Analizinde Kullanılan Bazı İstatistikler. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. İçinde Ş. Büyüköztürk (Ed.) (s. 179-194). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, EK., Akgün, ÖE., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İçinde Ş. Büyüköztürk (Ed) (s. 102-124). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Calkin, C., Fargo, J., Jeglic, E., Terry, K. (2015). Blessed be the children: A case-controlstudy of sexual abusers in the catholicchurch. Behav Sci Law 33(4), 580-594.

Child Sexual Abuse Fact Sheet (2016). The National Child Traumatic Stress Network. 01 Ağustos 2016 tarihinde http://nctsn.org/nctsn_assets/pdfs/caring/ChildSexualAbuseFactSheet.pdf adresinden erişildi.

Coster, W.J., Mancini, M.C. (2015). Recommendations for translation and cross-cultural adaptation of instruments for occupational therapy research and practice. Revista de Terapia Ocupacional da Universidade de São Paulo 26(1), 50-57.

Çapık, C., Gözüm, S., Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlanması: Güncellenmiş rehber. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 26(3), 199-210.

Daigneault, I., Hebert, M., McDuff, P., Frappier, J.Y. (2012). Evaluation of a sexual abuse prevention workshop in a multicultural, impoverished urban area. Journal of Child Sexual Abuse 21(5), 521-542.

DeMars, C. (2010). Item response theory. Oxford, UK: Oxford University.

DSÖ Process of translation and adaptation of instruments. 12 Haziran 2017 tarihinde http://www.who.int/substance_abuse/research_tools/translation/en/ adresinden erişildi.

DSÖ (2016). Child maltreatment. 24 Haziran 2016 tarihinde http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment adresinden erişildi.

DSÖ (2016). Child sexual abuse. Guıdelınes for medico-legal care for victims of sexual violence. 15 Kasım 2018 tarihinde http://www.who.int/violence_injury_prevention/resources/publications/en/guidelines_chap7.pdf adresinden erişildi.

DSÖ (2017). Child Maltreatment. 10 Ekim 2018 tarihinde http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/child/Child_maltreatment_infographic_EN.pdf adresinden erişildi.

Esin, N.M. (2014). Veri Toplama Yöntem ve Araçları Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği. Hemşirelikte Araştırma. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.

Ersoy, Ö.A., Özkan, H.K. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının cinsel istismara ilişkin bilgilerinin incelenmesi: Nitel bir bakış. Cumhuriyet International Journal of Education 6(1), 139-123.

Fırat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Gangos, C.J., Nega, C., Apergi, F.S. (2018). Adaptation and psychometric evaluation of the children’s knowledge of abuse questionnaire (CKAQ-RIII) in Greek elementary school children. Journal of Child Sexual Abuse (28), 1-19.

Gordon, H.M., Lyon, T.D., Lee, K. (2014). Social and cognitive factors associated with children’s secret-keeping for a parent. Child Development (85), 2374-2388.

Güler, N., İlhan, M., Taşdelen Teker, G. (2018). İkili karşılaştırmalarla ölçekleme yöntemi ile Rasch analizinden elde edilen ölçek değerlerinin karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19(1), 31-48.

Hébert, M., Lavoie, F., Piché, C., Poitras, M. (2001). Proximate effects of a child sexual abuse prevention program in elementary school children. Child Abuse Neglect 25(4), 505-522.

Pedagoji Derneği. Çocuğun bilişsel (zihinsel) gelişimi. 31 Aralık 2018 tarihinde https://pedagojidernegi.com/cocugun-bilissel-zihinsel-gelisimi/ adresinden erişildi.

Jesus, L.M.T., Valente, A.R. (2016). Cross-cultural adaptation of health assessment instruments. University of Aveiro, Portugal. 8 Ocak 2018 tarihinde http://sweet.ua.pt/lmtj/lmtj/JesusValente2016.pdf adresinden erişildi.

Koç, E., Şahin, Ö., Güngör, E., Dağlı Şahin, F., Derman, O. (2015). Çocuk istismarı ve ihmalini önleme derneği gençlik kolu gönüllülerinin çocukluk dönemlerindeki istismar sıklığı. S T E D/ Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 24(4), 134.

Lewis, T., McElroy, E., Harlaar, N., Runyan, D. (2016). Does the impact of child sexual abuse differ from maltreated but non-sexually abused children? A prospective examination of the impact of child sexual abuse on internalizing and externalizing behavior problems. Child abuse & neglect (51), 31-40.

Lonne, B., Scott, D. A., Higgins, D., & Herrenkohl, T. (Eds.) (2019). Re-visioning public health approaches for protecting children. Child maltreatment 9: Contemporary issues in research and policy series. İsviçre: Springer.

Oldfield, D., Hays, B.J., Megel, M.E. (1996). Evaluation of the effectiveness of project trust: An elementary school-based victimization prevention strategy. Child Abuse Neglect 20(9), 821-832.

Pereda, N., Guilera, G., Forns, M., Gómez-Benito, J. (2009). The prevalence of child sexual abuse in community and student samples: a meta-analysis. Clinical Psychology Review 29(4), 328-38.

Polit, D.F., Beck, C.T (2006). The content validity ındex: Are you sure you know what's being reported? critique and recommendations. Nursing Health 29, 489-497.

Pulido, M.L., Dauber, S., Tully, B.A., Hamilton, P., Smith, M.J., Freeman, K. (2015). Knowledge gains following a child sexual abuse prevention program among urban students: a cluster-randomized evaluation. American Journal of Public Health 105(7), 1377-1350.

Sánchez, A.L, Sánchez, F. (2006). Evaluación de un programa de prevención de abusos sexuales a menores en Educación Primaria. Psicothema 18(1), 1-8.

Sofuoğlu, Z., Oral, R., Aydın, F., Cankardeş, S., Kandemirci, B., Koç, F., ”¦ Aksit, S. (2014). Türkiye’nin üç ilinde olumsuz çocukluk çağı deneyimleri epidemiyolojik çalışması. Türk Pediatri Arşivi 49, 47-56.

Stoltenborgh, M., VanIjzendoorn, M.H., Euser, E.M., Bakermans-Kranenburg, M.J.A. (2011) Global perspective on child sexual abuse: meta-analysis of prevalencearound the world. Child Maltreat 16(2), 9-101.

Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Tezbaşaran, A.A. (2008). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Klavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.

Turgut, M.F., Baykul, Y. (2010). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Cantekin Matbaası.

Tutty, L.M. (1995). The revised children's knowledge of abuse questionnaire: Development of a measure of children's understanding of sexual abuse prevention concepts. Social Work Research 19(2), 112-120.

Tutty, L.M. (1997). Child sexual abuse prevention programs: Evaluating who do you tell. Child Abuse Neglect 21(9), 869-881.

Uslu, R.İ., Kapçı, E.G. (2014). Türkiye’de çocukların cinsel sömürü ve cinsel istismarı. Son 12 yılda yayınlanan araştırmaların sistematik değerlendirmesi. Ankara: Alp Ofset Matbaacılık.

Weber, S., Jud, A., Landolt, M.A. (2016). Quality of life in maltreated children and adult survivors of child maltreatment: a systematic review. Qual Life Res 25(2), 237-55.

Weir, K. (1999). An exploratory study of pre-schooler’s perceptions and understanding of concepts taught in the “feeling special, feeling safe” sexual abuse prevention program. Master of Arts thesis, Massey University, New Zealand.

Witt, A., Brown, R.C., Plener, P.L., Brähler, E., Fegert, J.M. (2017). Child maltreatment in Germany: prevalence rates in the general population. Child Adolesc Psychiatry Ment Health 11, 47.

Wood, M., Archbold, C.A. (2015). Badtouches, gettingaway, and never keeping secrets: Assessing student knowledge retention of the “Red Flag Green Flag People” program. Journal of Interpersonal Violence 30(17), 2999-3021.

Yakut, H.İ, Korkmaz, E. (2013). Çocuklarda cinsel istismar. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 10(39), 1630-32.

Yurdugül, H. (2006). Paralel, eşdeğer ve konjerik ölçmelerde güvenirlik katsayılarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 39(1), 15-37.

Yayınlanmış

2020-11-26

Nasıl Atıf Yapılır

Sakınmaz, E., & Meydanlıoğlu, A. (2020). Çocuklar için İstismar Bilgi Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 815–832. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043271

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri